استنتاج فازی

استنتاج فازی به محاسباتی اشاره دارد که با اعداد فازی و عملگرهای فازی صورت می‌گیرد و در نهایت به یک نتیجه‌گیری با منطق فازی ختم می‌گردد. دقت کنید «استنتاج فازی» یک روش نیست بلکه به عملیات و محاسبات مبتنی بر منطق فازی گفته می‌شود.

موضوع استنتاج فازی یک مقوله محوری در زمینه کاربرد منطق فازی در مدیریت است که در بحث تصمیم‌گیری در محیط فازی نقش کانونی دارد. نکته نخست در تصمیم‌گیری در محیط فازی آن است که پژوهش باید مساله محور باشد و فرضیه پاسخی به مساله تحقیق است. همچنین فرضیه‌های تحقیق را می‌توان با جملات « اگر ⇐ آنگاه » نشان داد و درجه درستی آنها را بدست آورد. با تشریح فرایند تصمیم‌گیری در محیط فازی، با استفاده از درجات درستی فرضیه‌های آزمون شده، می‌توان نظامی را برای پشتیبانی از تصمیم‌گیری طراحی نمود.

گام‌های تحلیل فازی

حل مساله با رویکرد فازی در سه مرحله انجام می‌شود:

  • فازی‌سازی
  • استنتاج فازی
  • فازی‌زدایی

بطور کلی ساختار تصمیم‌گیری در محیط فازی در نمودار زیر نمایش داده شده است.

 

مراحل تصمیم‌گیری فازی و استنتاج فازی

مراحل تصمیم‌گیری فازی و استنتاج فازی

گام ۱: فازی سازی

همانطور که در این نمودار مشاهده می‌شود، اولین مرحله در فرایند تصمیم‌گیری فازی، فازی‌سازی متغیرهای واقعی (قطعی) است. یعنی در این مرحله، متغیرهای قطعی به متغیرهای زبانی تبدیل می‌گردند. برای مثال سن یک فرد بیست ساله به این صورت تعبیر می‌گردد که او به اندازه ۰/۳ نوجوان و به اندازه ۰/۷ جوان است. ایت مرحله، فازی‌سازی نامیده می‌شود زیرا از مجموعه‌های فازی برای تبدیل متغیرهای قطعی به متغیرهای فازی استفاده می‌شود.

گام ۲: استنتاج فازی

در مرحله دوم یعنی استنتاج فازی با استفاده از مجموعه‌ای از قواعد « اگر ⇐ آنگاه » رفتار سیستم تعریف می‌گردد.

گام ۳: قطعی سازی

در مرحله سوم یعنی قطعی سازی ارزش‌های زبانی به اعداد قطعی تبدیل می‌شوند تا تصمیم‌گیری درستی صورت گیرد. انواع روش‌های فازی‌زدایی برای این منظور وجود دارد. فرایند تصمیم‌گیری در محیط فازی را می‌توان مشابه تصمیم‌گیری در مغز انسان دانست، چرا که روزانه انبوهی از اطلاعات نادقیق (فازی) را اخذ نموده، تجزیه‌وتحلیل کرده و تصمیم‌گیری می‌نماید.

مثال حل شده با روش استنتاج فازی

شرکت پارس مدیر (A) را با یک مدیر و ۱۰ کارمند در نظر بگیرید. فعالیت این شرکت در زمینه آموزش و تحلیل آماری است. مدیر موسسه بر آن است تا در جهت توسعه فعالیت‌های خود، سیستم جذب مناسبی را برای موسسه فراهم آورد. مدیریت این شرکت می‌خواهد یک سیستم پشتیبانی از تصمیم برای جذب پرسنل ایجاد نماید. با روش تصمیم‌گیری فازی این مساله را حل کنید:

شما به عنوان یک پژوهشگر، بررسی اولیه‌ای انجام می‌دهید و به این نتیجه می‌رسید که دو متغیر سن و روابط عمومی در بهره‌وری کارکنان موثر است. حال برای شروع تحلیل، شما باید افرازهای فازی متغیرهای مورد مطالعه و نحوه و تعریف آنها را مشخص نمایید.

متغیرهای کلامی و اعداد فازی متناظر آنها برای سن

نوجوان : ۱۵ تا ۲۲ سال

جوان: ۱۸ تا ۳۵ سال

مسن: ۲۸ تا ۷۰ سال

متغیرهای کلامی و اعداد فازی متناظر آنها برای روابط عمومی

ضعیف ۱۰ تا ۳۰

متوسط ۲۰ تا ۵۰

خوب ۴۰ تا ۶۰

متغیرهای کلامی و اعداد فازی متناظر آنها برای بهره‌وری

ضعیف ۰ تا ۰/۰۶

متوسط ۰/۰۳ تا ۰/۱۲

خوب ۰/۰۹ تا ۱

برای مطالعه بیشتر در این زمینه روش‌های فازی‌سازی داده‌ها را مطالعه کنید.

پس از مرحله فازی‌سازی داده‌ها نوبت به مرحله استنتاج فازی می‌رسد. برای درک بهتر روش استنتاج فازی و حل مساله در نرم‌افزار FuzzyTech یک فایل آموزشی تهیه شده است. این فایل آموزشی براساس فصل دهم کتاب علم مدیریت فازی عادل آذر تهیه شده است.

دانلود فایل آموزشی استنتاج فازی

  • تعداد صفحات: ۳۰ صفحه
  • منبع: فصل دهم کتاب علم مدیریت فازی عادل آذر
  • آموزش تصمیم‌گیری فازی
  • آموزش روش استنتاج فازی
  • آموزش کار با نرم‌افزار FuzzyTech

منبع: استنتاج فازی نوشته عادل آذر کتاب علم مدیریت فازی