مدیریت فناوری نانو (نانو فناوری)

مدیریت فناوری نانو (Nanotechnology) یکی از مباحث مدیریت فناوری اطلاعات است که برتولید و کاربرد اجسام یا وسایل با مقیاس نانو می‌پردازد. اینگونه اجسام یا وسایل در حد ۱ تا ۱۰۰ نانومتر می‌باشند یک نانومتر معادل یک میلیونیم متر است (m 000000001/0) که حدود ۵۰۰۰۰ برابر کوچکتر از قطر موی انسان می‌باشد. دانشمندان برای مقیاس نانو به حدود ۱ تا ۱۰۰ نانومتر استناد می‌کنند و اجسام و مواردی که در این مقیاس هستند بنام نانوکریستال یا اجسام نانو (nanomaterials) نامیده می‌شوند. مقیاس نانو بی مانند و کم نظیر است زیرا هیچ شیئی کوچکتر از آن نمی توان ساخت و از طرفی به این علت بی نظیر است که بسیاری از مکانیزم‌های بیوتکنولوژی و فیزیکی در مقیاس‌های طولی ۱/۰ تا ۱۰۰ نانومتر کار می‌کنند.

در این ابعاد اجسام خواص فیزیکی مختلفی نشان می‌دهند و بدین ترتیب دانشمندان امیدوارند که بسیاری تاثیرات نوین در مقیاس نانو برای پیشرفت تکنولوژیهای مختلف کشف و مورد استفاده واقع گردند. برخی پیشرفت‌های مهم قبلاً در نانو فناوری رخ داده است. این پیشرفت‌ها در محصولاتی که در سراسر دنیا تولید می‌شوند می‌توان یافت.

بعضی از نمونه‌ها عبارتند از مبدل‌های کاتالیتیکی  (Catalitic)  در اتومبیل‌ها که به حذف مواد آلوده کننده هوا کمک می‌نمایند. کرم‌های ضدآفتاب و مواد آرایشی که تشعشع مضر ناشی از آفتاب را می‌گیرند بدون اینکه شفافیت و نور از بین برود و یا روکش‌ها و پوشش‌های ویژه جهت پوشاک ورزشی و یا لباسهائی که کارکرد و عمل ورزشکار را بالا میبرد. هنوز بسیاری از دانشمندان, مهندسین و تکنولوژیست‌ها معتقدند که آنها فقط سطح پتانسیل نانو فناوری را خراشی داده اند.

تعریف مدیریت فناوری نانو (نانو فناوری)

فناوری نانو یا نانوتکنولوژی رشته‌ای از دانش کاربردی و فناوری است که جستارهای گسترده‌ای را پوشش می‌دهد. موضوع اصلی آن نیز مهار ماده یا دستگاه‌های در ابعاد کمتر از یک میکرومتر، معمولاً حدود ۱ تا ۱۰۰ نانومتر است. در واقع نانو تکنولوژی فهم و به کارگیری خواص جدیدی از مواد و سیستم‌هایی در این ابعاد است که اثرات فیزیکی جدیدی – عمدتاً متاثر از غلبه خواص کوانتومی بر خواص کلاسیک – از خود نشان می‌دهند.

فناوری نانو موجی از انقلاب صنعتی چهارم و پدیده‌ای عظیم است که در تمامی گرایشات علمی راه یافته واز فناوریهای نوینی است که با سرعت هرچه تمام تر در حال توسعه می‌باشد. از ابتدای دهه ۱۹۸۰ میلادی گستره طراحی و ساخت ساختمانها هر روزه شاهد نوآوری‌های جدیدی در زمینه مصالح کارآراتر و پربازده ترمقاومت، شکل پذیری، دوام و توانایی بیشتر نسبت به مصالح سنتی است. نانوفناوری یک دانش به شدت میان‌رشته‌ای است و به رشته‌هایی چون مهندسی مواد، پزشکی، داروسازی و طراحی دارو، دامپزشکی، زیست‌شناسی، فیزیک کاربردی، ابزارهای نیم رسانا، شیمی ابرمولکول و حتی مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی شیمی نیز مربوط می‌شود.

تاریخچه فناوری نانو

نتیجه‌گیری

نانو فناوری طفولیت خود را میگذاراند. هیچکس با دقت نمی تواند پیش‌بینی کند که نتیجه شکفتن کامل این تکنولوژی در چند دهه آینده چه خواهد بود. معهذا بسیاری از دانشمندان با اطمینان اعتقاد دارند که نانو فناوری اثرات عمده‌ای بر روی مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی و کامپیوتر و سنسورها و امنیت و دفاع جهانی خواهد داشت.

بازارهای بزرگ بالقوه برای حوزه‌های مختلف فناوری نانو وجود دارد. این بازارها سبب تمایل جهانی نسبت به سرمایه‌گذاری‌های فراوان در زمینه این فناوری شده است. سازمان‌های دولتی بزرگ و شرکت‌های کوچک و متوسط هر دو وارد این عرصه شده‌اند. شرکت‌های نوپا و فینتک‌ها به عنوان منابع اصلی تامین مالی برای رشد این فناوری محسوب می‌شوند.

به دلیل اینکه فناوری نانو نابالغ است و مراحل اولیه رشد خود را سپری می‌کند، رفتار و عملکرد آن بطور دقیق قابل پیش‌بنی نیست. از سوی دیگر با توجه به رشد سریع و تاثیر زیاد آن بر رفاه، امنیت، محیط زیست و حتی عملکرد نمی‌توان نسبت به آن در کشور بی‌توجه بود. باید یک برنامه مسنجم و ملی جهت توسعه هدفمند این فناوری در کشور تدوین کرد. به این ترتیب ضمن سرعت بخشیدم و تکمیل چرخه نوآوری در این صنعت، سبب ایجاد مزیت رقابتی در صنایع کشور شد. در راستای توسعه مدیریت فناوری نانو در کشور باید مقوله‌های زیربنابی آن شناسایی شود و الگوی روابط علی آنها مشخص شود.