ماتریس بررسی رقابت
ماتریس بررسی رقابت (CPM) ابزاری راهبردی است که برای بررسی رقبای اصلی و نقاط قوت و ضعف آنها نسبت به موضع استراتژیک یک شرکت استفاده می‌شود. این ماتریس در کنار تحلیل سوات و ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی قابل استفاده است و درکی کلی پیرامون موقعیت استراتژیک سازمان فراهم می‌آورد.
شرکت‌ها اغلب از ماتریس CPM به منظور درک بهتر محیط بیرونی و رقابت در یک صنعت خاص، استفاده می‌کنند. در این ماتریس، رقبای اصلی شرکت شناسایی شده و با استفاده از عوامل حیاتی موفقیت صنعت مقایسه می‌شوند. همچنین این تحلیل نقاط قوت و ضعف نسبی شرکت را در برابر رقبای خود نشان می‌دهد، بنابراین مشخص می‌شود که در چه زمینه‌هایی باید پیشرفت کرده و از کدام حوزه‌های قوت خود محافظت کند.
ماتریس CPM اصلی‌ترین رقبای یک شرکت را با تمام نقاط ضعف و قوتشان معرفی می‌نماید. این ماتریس، همان بسط ماتریس‌های تحلیل سوات می‌باشد. در واقع ضریب‌ها و جمع نمره‌های هر دو ماتریس دارای معنی یکسانی می‌باشند. ولی، عوامل موجود CPM در برگیرنده مسائل داخلی و خارجی می‌شوند، و رتبه‌ها نمایانگر نقاط قوت و ضعف است. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله ماتریس بررسی رقابت تشریح شده است.
آشنایی با ماتریس بررسی رقابت
از Competitive Profile Matrix در فارسی با عنوان ماتریس بررسی رقابت یاد می‌شود. گاهی به آن ماتریس پروفایل رقابتی یا ماتریس بررسی مقایسه‌ای رقابت نیز گفته می‌شود. هدف این ماتریس سنجش نقاط قوت و ضعف نسبی سازمان در مقایسه با رقبا است. در واقع نقاط قوت و ضعف شناسایی شده با رقبا مقایسه می‌شود و موقعیت نسبی سازمان تعیین می‌گردد.
براساس چارچوب تدوین استراتژی،در مرحله اول (مرحله ورودی) دو اقدام مهم صورت می‌گیرد. ابتدا شناخت و ارزیابی عوامل داخلی شامل نقاط قوت و ضعف سازمان انجام می‌شود. سپس به شناخت و ارزیابی عوامل خارجی شامل فرصت‌ها و تهدیدات پیش‌روی سازمان پرداخته می‌شود. این تحلیل از طریق ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل خاارجی انجام می‌شود. گام مهم دوم بررسی دقیق رقبای سازمان است.
یکی از ابزارهای مفید برای تحلیل رقبا استفاده از ماتریس بررسی مقایسه‌ای رقبا است. به کمک چنین ابزاری تمامی رقبا در یک نگاه کلی با یکدیگر مقایسه می‌شوند. همچنین تفاوت‌ها و تشابهات کسب‌وکار با آنها نیز مشخص می‌شود. در ادامه مراحل انجام این روش تشریح می‌گردد.
مراحل ماتریس بررسی رقابت
گام نخست: عوامل حیاتی موفقیت را شناسایی کنید. این عوامل می‌توانند همان عوامل داخلی (قوت و ضعف) و عوامل خارجی (فرصت‌ها و تهدیدها) باشند. تا جای ممکن سعی کنید با دست باز عوامل را انتخاب کنید. پرسش‌های زیر می‌تواند برای شناسایی عوامل حیاتی ایده بدهد:
- چرا مصرف‌کنندگان شرکت الف را به ب ترجیح می‌دهند یا برعکس؟
- شرکت‌ها چه منابع، قابلیت‌ها و شایستگی‌هایی دارند؟
- شرکت‌ها چه مزیت‌های رقابتی در صنعت دارند؟
- چرا برخی موفق و برخی دیگر شکست می‌خورند؟
گام دو: وزنها و رتبه‌ها را تعیین کنید.
به هر یک از عوامل حیاتی موفقیت باید وزنی از ۰ تا ۱ تخصیص داده شود به صورتی که مجموع اوزان باید ۱ باشد. این اوزان نشان می‌دهد که آن عامل تا چه اندازه در صنعت مهم است. اگر وزنی تعیین نشده باشد، همه هم‌وزن خواهند بود. وزن را می‌توان در بحث با مدیریت ارشد یا تشکیل پنل خبرگان نیز تعیین کرد. استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره نیز پیشنهاد می‌شود.
مرحله ۳. نمرات را با هم مقایسه و اقدام کنید.
رتبه به عملکرد شرکت‌ها اشاره داشته و از ۴ تا ۱ متغیر هست. عدد ۴ به معنای قوت جدی، ۳ قوت نسبی، ۲ ضعف نسبی و ۱ ضعف جدی است. می‌توان رتبه‌های مساوی نیز تخصیص داد. نمرات مربوط به هر عامل را مقایسه کنید تا نقاط قوت و ضعف شرکت را مشخص کنید.
دانلود نمونه ماتریس بررسی رقابت
خلاصه و جمع‌بندی
ماتریس بررسی رقابت (CPM) را می‌توان برای مقایسه شرکت با شرکت‌های رقیب نیز بکار برد. این تجزیه وتحلیل موجب می‌شود تا گاهی اطلاعات مهمی از درون سازمان بدست آید. عوامل حیاتی موفقیت و CSFها در ماتریس بررسی رقابت گسترده‌تر از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی هستند. در واقع عوامل موفقیت در CPM ترکیبی از مسائل داخلی و خارجی سازمان نیز می‌باشد.
مهمترین محدودیت در استفاده از ماتریس عملکرد رقابتی، یافتن خبرگان است. خبرکان باید نسبت به صنعت و وضعیت شرکت‌ها آگاه باشند با داشتن یک نگاه مقایسه‌ای رتبه‌ها را تخصیص دهند استفاده از مجموعه اطلاعاتی مانند گزارشات سالانه، گزارش مجمع، گزارشات مندرج در سایت کدال (برای بورسی‌ها) و صورتهای مالی می‌تواند این نقیصه را کمرنگ کند.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
روش تحقیق | ۰۲ آذر ۰۰
