مدیریت ارشد
مدیریت ارشد (Senior management) نقشی مدیریتی در بالای هرم سازمانی است که درگیر فعالیت‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان سازمانی می‌باشد. مدیران ارشد درگیر فعالیت‌های عملیاتی نیستند و وقت آنها به سیاست‌گذاری و تعیین خط‌مشی‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان می‌گذرد. این مدیران عملاً کارهای سازمان را از طریق دیگران انجام می‌دهند. تعریف کار با دیگران از طریق دیگران دقیقاً مصداق وظایف این سطح از مدیریت سازمان است.
مدیران ارشد سازمان‌ها، بیش از هر فرد دیگری در مجموعه، مجبور هستند در تعارض بین خواسته‌های خود و خواسته‌های سازمان، طرف سازمان را بگیرند. اگر چه سختی‌ها و تنش‌ها را در همان لحظه تجربه می‌کنند، اما تجربه‌ی لذت و شادی را تا دورترین زمان ممکن، به تعویق اندازند. زیرا بالا رفتن در هرم سازمانی، به معنای نیاز به افق دید طولانی‌تر و عمیق‌تر است.
شاید در یک استارتاپ یا شرکت کوچک، عنوان شغلی مدیر ارشد چندان مرسوم نباشد، با این حال این عنوان در سازمان‌های بزرگی که سطوح و لایه‌های مختلف مدیریتی دارند، عنوانی متداول است. در سازمان‌های بزرگ مانند یک سازمان دولتی این نقش جایگاه مهمی دارد. یک مدیر ارشد وظایف و اختیاراتی به مراتب فراتر از یک مدیر معمولی دارد. علاوه بر آن، مدیر ارشد شانس ترفیع شغلی و رسیدن به سطوحی مثل رئیس هیات مدیره و یا مدیر کل را خواهد داشت.
جایگاه مدیریت ارشد سازمان
به طور سنتی در ادبیات سازمان و تئوری‌های مدیریت سه سطح برای هرم سازمان در نظر گرفته می‌شود:
- مدیریت ارشد
- مدیریت میانی
- مدیریت عملیاتی
سطوح مدیریت سازمان
مدیریت ارشد در راس هرم سازمانی قرار دارد. اما نکته دیگری که باید در خصوص عنوان شغلی مدیر ارشد مورد نظر قرار گیرد چالش‌های بزرگ و مسئولیت‌های خطیری است که این پست در هر سازمان بر عهده خواهد داشت. این عنوان شغلی، در سازمان وظیفه‌ای بسیار سنگین برای هر فرد خواهد بود. موفقیت در آن نیازمند ذهنیت، شخصیت و مهارت‌هایی فوق‌العاده است.
در شرکت‌های بزرگ رایج است که با توجه به اندازه، میزان مسئولیت‌ها، بودجه و … سطح موقعیت‌های شغلی درون سازمان مشخص شود. عنوان شغلی مدیر ارشد یک سطح از مدیر بالاتر است. این جایگاه به افراد فرصتی برای قبول مسئولیت‌های جدید و مشارکت هرچه بیشتر در سازمان می‌دهد. وجود چنین نقش عالی رتبه‌ای در سازمان کمک می‌کند افراد حرفه‌ای و باتجربه‌ای به مجموعه اضافه شده و نقاط ضعف موجود در سازمان را پوشش دهند.
مسئولیت‌های متداول مدیر ارشد
به مانند دیگر مدیران، مدیر ارشد هم مسئول برنامه‌ریزی و ریاست بر گروهی از افراد است. مدیر ارشد بر کار کارکنان نظارت می‌کند و هر زمان که لازم است امور را اصلاح می‌کند. مهم‌ترین مسئولیت‌های مدیر ارشد عبارتند از:
- راهنمایی افرادی که به طور مستقیم به او گزارش می‌دهند (مدیران و سرپرستان هر بخش)
- اطمینان از شفافیت در رابطه با اولویت‌ها و اهداف عملیاتی سازمان
- پذیرش درخواست سرمایه‌گذاری (تا اندازه‌ای که اختیارات به او اجازه می‌دهد)
- مدیریت مالی و بودجه‌ای عملکردهای سازمان
- پذیرش درخواست‌های استخدامی و خروجی گروه تحت امر خود
- راهنمایی در شناخت استعدادها و فرآیندهای توسعه‌ای گروه‌ها
- اطمینان از همکاری و هم‌افزایی میان گروه‌ها
- تعامل با دیگر مدیران ارشد در خصوص گزارش‌دهی گروه‌ها
- همکاری با دیگر مدیران ارشد در خصوص توسعه استراتژی و برنامه‌ریزی برای اجرای برنامه‌های کلان
- تسهیل برنامه‌های تحقق اهداف برای بهبود عملکرد سازمان
مدیران ارشد ممکن است کارکنان را به طور مستقیم راهنمایی کنند یا از طریق سرپرستان هر بخش تیم و اعضای آن را مدیریت کنند. مدیر ارشد در اغلب اوقات بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گروه یا گروه‌های درون سازمان را سرپرستی می‌کند.
انواع مهارت‌های مدیریتی
مدیریت ارشد سازمانی باید از مهارت‌های ادراکی بسیار بالایی برخوردار باشند. از سوی دیگر به مهارت‌های انسانی و مهارت‌های فنی زیادی نیست. این مدیران باید به عنوان یک دانای کل سازمان و مجموعه تحت مدیریت خود را بشناسند. مهارت‌های مدیریت در این سطح بیشتر جنبه کلان و فراگیر دارد.
انواع مدیریت ارشد سازمانی
مدیر ارشد استراتژی
مدیر ارشد استراتژی، یک نقش نسبتاً جدید است که اهمیت آن روز به روز افزایش می‌یابد. واضح است که نقش‌های مدیران ارشد استراتژی مختلف، متفاوت می‌باشند. با تمرکز بر دو بعد می‌توان این نقش‌های مختلف را بهتر نشان داد. اولین بعد، مرحله‌ای از فرایند استراتژی است که مدیر ارشد استراتژی در آن درگیر است. یک سر این طیف، فرموله‌سازی استراتژی قرار دارد و در سر دیگر آن، اجرای آن استراتژی قرار گرفته است. دومین بعد، نحوه تعامل مدیر ارشد استراتژی در فرایند استراتژی است.
مدیر ارشد محصول
مدیر ارشد محصول (Chief product officer) از مدیران ارشد اجرایی یک شرکت است. او مسئولیت همه عملیات مربوط به محصول را در شرکت برعهده دارد. مدیریت محصول یک فعالیت درون سازمانی است که از پیش‌بینی، برنامه‌ریزی و بازاریابی برای محصولات یا خدمات تشکیل می‌شود.
مدیر ارشد فناوری
مدیر ارشد فناوری (انگلیسی: Chief technology officer) یا مدیر ارشد تکنولوژی، یکی از عنوان‌های مدیریت ارشد شرکتی به‌شمار می‌آید. او وظیفه هدایت، سیاست‌گذاری و راهبری حوزه فناوری، همچنین پیشرفت در تکنولوژی برای توسعه و موفقیت در کسب‌وکار سازمان اجرایی شرکت را برعهده دارد.
مدیر ارشد بازاریابی
شرح وظایف مدیر ارشد بازاریابی CMO بالاترین شغل در چارت سازمانی بازاریابی. CMO مجموعه مهارت‌هایی مانند اصول بازاریابی، آنالیز کمی و تفکر استراتژیک را دارد. شناسایی مشتریان فعلی و طبقه بندی آنها از وظایف این مدیران است. رجوع و فراخوانی مشتریان گذشته و کشف علت عدم خرید و قطع ارتباط آنها و حل مشکلات نیز بر عهده آن است. در نهایت اندازه‌گیری رضایت مشتریان وطراحی برنامه هایی برای افزایش رضایتمندی آنها به عهده آنان است.
حمایت مدیریت ارشد
حمایت مدیریت ارشد یکی از عوامل حیاتی موفقیت در حوزه تمامی پدیده‌های سازمانی است. مدیریت حمایتی بخشی از فلسفه مدیریت در تئوری‌های سازمانی است. وظیفه مدیران تنها به برنامه‌ریزی و سازماندهی خلاصه نمی‌شود و انتظار می‌رود که مدیران از نیروی انسانی جهت پیروری از اهداف سازمانی حمایت کنند. به‌طور کلی حمایت مدیریت وابستگی زیادی به مهارت‌های ارتباطی مدیر با سرپرست دارد. میزان ارتباط سازنده مدیران سازمان با کارکنان که به آنها کمک کرده و از آنان پشتیبانی می‌کنند را حمایت مدیران گویند.
رونی و گوتلیب مقیاسی شامل سه بعد به عنوان پرسشنامه حمایت مدیریت ارشد ارائه کرده‌اند. ابعاد این مقیاس شامل حمایت شخصی، حمایت شغلی و مدیریت موشکافانه است. برای سنجش هریک از این ابعاد نیز گویه‌هایی در نظر گرفته شده است.
حمایت از شخص و عزت نفس او: بازخورد مثبت مدیر به کارکنان، تشویق کارکنان، تشکر و قدردانی از زحمات کارکنان، کمک به کارکنان در زمانی که به شدت به کمک نیاز دارند.
حمایت شغلی: ارائه توضیحات به کارکنان درباره تصمیمی که برای آنها گرفته می‌شود. انتظارات روشن از کارکنان، پاسخ به پرسش‌های کارکنان در کمترین زمان و مشاوره دادن به کارکنان از دیگر شاخص‌های این بعد می‌باشد.
مدیریت موشکافانه و دقیقه: در نهایت باید تصمیمات کارکنان مورد بررسی دقیق قرار گیرد. باید روی نکات مثبت کارکنان تمرکز شود و به کارکنان برای شرکت در جلسات اجازه داده شود.
خلاصه و جمع‌بندی
وجود جایگاه مدیر ارشد در سازمان اثرات بسیار مثبتی را برای کسب‌وکار به ارمغان می‌آورد. مدیر ارشد به عنوان یک بزرگ‌تر در کنار گروه‌هایی که به سرعت در حال رشد هستند، حضور پیدا می‌کند و با ارائه راهنمایی‌‌هایی دقیق و راهکارهایی بسیار پخته، مدیران را در جهت حرکت صحیح یاری می‌نماید.
او می‌تواند به دنبال اهداف از پیش تعیین شده برای سازمان باشد یا اینکه برنامه‌های توسعه کسب‌وکار را پیش ببرد. نکته‌ای که باید مد نظر قرار گیرد این است که باید تمایزی مشخص میان جایگاه شغلی مدیر و مدیر ارشد وجود داشته باشد. مدیر ارشد باید از مدیران در برابر وظایف گسترده و سنگین‌شان حمایت نماید.
مدیری که دوست دارد به این جایگاه شغلی برسد، باید بر پیشرفت حرفه‌ای و شخصیتی خود در حوزه‌های رهبری، توسعه استعدادها و مربی‌گری توجه و تمرکز ویژه‌ای داشته باشد. مدیر ارشد باید بتواند استراتژی درآمدی برای سازمان تدوین کند و تحلیلی دقیق از رقبا، مشتریان و دیگر نیروهای خارجی بازار ارائه کند. مدیر ارشد باید دانش مناسبی از مباحث مالی مانند بودجه، هزینه، حسابداری داشته باشد. همچنین، او باید از مهارت‌های مذاکره، فنون ارتباط، توانایی ارائه مطالب، توانایی تیم‌سازی و … نیز بهره‌مند باشد.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
تئوری سازمان و مدیریت | ۰۲ اسفند ۹۹
