محاسبه پایائی پرسشنامه با آلفای کرونباخ Cronbach alpha

منبع : آلفای کرونباخ نوشته آرش حبیبی کتاب آموزش SPSS

پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد، ثبات و اعتبار  برای آن به کار برده می‌شود و معادل انگلیسی آن Reliability است، یکی از ویژگی های ابزار اندازه گیری (پرسشنامه یا مصاحبه یا سایر آزمون های علوم اجتماعی) است. مفهوم یاد شده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد. از جمله تعریف هایی که برای قابلیت اعتماد ارائه شده است می توان به تعریف ارائه شده توسط ایبل و فریسبی (۱۹۸۹) اشاره کرد: «همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است.»

با توجه به این امر معمولا دامنه ضریب قابلیت از صفر (عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است. ضریب قابلیت اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر و موقتی وی را می سنجد. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه ها یا آزمونهایی که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کند بکار می رود. در این گونه ابزارها، پاسخ هر سوال می تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند.

آلفای کرونباخ توسط لی جوزف کرونباخ (۱۹۱۶ – ۲۰۰۱) Lee Joseph Cronbach به سال ۱۹۵۱ ارائه شده است.

لی جوزف کرونباخ

لی جوزف کرونباخ

فرمول محاسبه آلفای کرونباخ

برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیر مجموعه سوال های پرسشنامه (یا زیر آزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با استفاده از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد.

فرمول محاسبه آلفای کرونباخ

فرمول محاسبه آلفای کرونباخ

که در آن:

نماد k  تعداد سوالات یا گویه‌های پرسشنامه یا آزمون

نماد S2 واریانس زیر آزمون k ام.

و سیگمای S2  واریانس کل آزمون است.

برای مثال اگر پرسشنامه دارای سه زیر مجموعه سوال باشد، به طوری که واریانس هر زیر مجموعه به ترتیب ۶ ، ۴ و ۷  بوده و واریانس کل برابر با ۳۲  باشد، مقدار ضریب آلفای کرونباخ با استفاده از فرمول یاد شده به صورت زیر به دست می‌آید:

rα = (۳÷۲) × [۱- (۱۷÷۳۲)]= ۰.۸

مقدار صفر این ضریب نشان دهنده عدم قابلیت اعتماد و ۱+ نشان دهنده قابلیت اعتماد کامل است.

محاسبه پایایی با نرم‌افزار SPSS

۱- از منوی Analyze گزینه Scale و فرمان Reliability analysis را اجرا کنید.

۲- متغیرهائی که می‌خواهید برای آزمون پایائی استفاده کنید را انتخاب کنید و دکمه >> را فشار دهید تا متغیرها وارد باکس Items شود.

۳- دکمه OK را فشار دهید تا نتیجه نمایش داده شود. جدول اول خیلی اهمیت ندارد و نشان می‌دهد چند نمونه وجود دارد. جدول دوم آلفای کرونباخ را نشان می‌دهد.

یادآوری می‌شود چنانچه ضریب آلفای کرونباخ بیش از ۰/۷ محاسبه گردد، پایایی پرسشنامه مطلوب ارزیابی می‌شود.