مدیریت ریسک

مدیریت ریسک چیست؟

مدیریت ریسک Risk management شناسایی، ارزیابی و اولویت‌بندی مخاطرات سازمانی با هدف کمینه‌سازی یا حذف آنها است. ریسک به خطراتی گفته می‌شود که هماهنگی درونی یا عملکرد مالی و اقتصادی سازمان را تهدید می‌کند. مدیران از طریق مدیریت ریسک می‌کوشند تا این مخاطرات را کمینه کرده، مورد پایش و نظارات قرار دهند یا آن را کنترل و حذف کنند. اگر این خطرات در ابتدای پیدایش مورد شناسایی و کنترل قرار نگیرند می‌توانند به یک بحران سازمانی تبدیل شوند. بنابراین لازم است ریسک ادراک‌شده از همان ابتدا مورد توجه و پیگیری قرار گیرد. در این صورت با کمترین هزینه مالی و غیرمالی می‌توان اثرات نامطلوب این خطرات حذف یا کنترل شود.

مدیریت ریسک یعنی استفاده از مهارت‌های افراد و یا گروهها به منظور حصول اطمینان از شناسایی تمام ریسک‌ها، اندازه‌گیری و اجرای آنها در پروژه. هرکسی که با مدیریت پروژه و یا فعالیت‌های میانی پروژه‌ها سروکار دارد، باید بداند که مدیریت ریسک چه کاری می‌تواند انجام دهد. تلقی افراد از ریسک، عمدتاً تاثیر منفی آن بر زمان‌بندی و هزینه پروژه است. در غالب اوقات، ریسک معرف اثر منفی بر پروژه تلقی می‌گردد. در صورتی که ریسک می‌تواند دریچه‌ای بر فرصت‌ها، توسعه، بهبود و یا تفکر جدید نیز باشد. در این مقاله مراحل و شیوه‌های مدیریت ریسک تشریح شده است.

مراحل مدیریت ریسک

مراحل فرایند تصمیم گیری در مدیریت ریسک شامل مراحل زیر است:

شناسائی ریسک

مدیر ریسک باید تک تک ریسک‌ها و اجزاء ریسک‌ها را از نزدیک بشناسد. مدیر باید بداند که ممکن است در طول فعالیت روزمره سازمان با توجه به عوامل مختلف نظیر عوامل محیطی ریسک پیچیده تر یا ساده تر شود. این بر لزوم همگامی با تغییرات ریسک دلالت دارد. معمولاَ شناسائی خطر از دو طریق بازدید فیزیکی و تهیه پرسشنامه مدیریت ریسک انجام می شود. به این نکته باید به دقت توجه داشت که در شناسائی ریسک میزان جدی بودن ریسک بر دارائی‌ها و افراد سازمان بررسی می شود. ریسک‌ها تجزیه می‌شوند و عوامل واجزاء آن شناخته می شوند و تاثیر آنها بر وقوع حوادث بررسی می‌شود.

ارزیابی و اندازه گیری ریسک

چون مدیران ریسک در شرایط عدم اطمینان تصمیم گیری می نمایند، ارزیابی عملکرد آنها در کوتاه مدت نه درست و نه قابل اجرا می باشد. چون ممکن است در کوتاه مدت نتیجه مطلوب را نداشته باشد اما در دراز مدت بهترین تصمیم باشد یا بالعکس. بطور مثال اگر فرد ریسک بروز خسارت ناشی از رانندگی با خودرو خود را اگر به شرکت بیمه واگذار نکند ممکن است در سال اول خسارتی نبیند. این پس انداز تصمیم گیری درستی تلقی شود اما ممکن است در سالهای بعد یک حادثه وخسارت سنگین پیش روی داشته باشد.

گام‌های فرایند مدیریت ریسک

روش‌های اداره ریسک

وقتی که ریسک‌ها شناسایی و ارزیابی شدند، روش‌های اداره ریسک در یک یا چند طبقه از چهار طبقه اصلی قرار می گیرند:

• انتقال
• اجتناب
• کاهش (یا تسکین)
• پذیرش (یا نگهداری)

اجتناب از ریسک: استراتژی اجتناب، یعنی انجام ندادن فعالیتی که باعث ریسک می‌شود. استراتژی اجتناب به‌نظر می رسد راه حلی برای تمامی ریسکهاست، ولی اجتناب از ریسک همچنین به معنی زیاندهی در مورد سودآوریهای بالقوه ای است که امکان دارد به‌واسطه پذیرش آن ریسک حاصل شود. داخل نشدن به یک بازار به منظور اجتناب از ریسک، همچنین احتمال کسب سودآوری را ضایع می کند.

کاهش ریسک: استراتژی کاهش، یعنی به‌کارگیری شیوه هایی که باعث کاهش شدت زیان می شود. این شیوه ممکن است باعث زیانهای بیشتری بواسطه خسارات ناشی از آب شود و در نتیجه امکان دارد که مناسب نباشد. سیستم هالوژنی جلوگیری کننده از آتش ممکن است آن ریسک را کاهش دهد، ولی هزینه آن امکان دارد، به‌عنوان یک عامل بازدارنده از انتخاب آن استراتژی جلوگیری کند.

پذیرش ریسک: استراتژی پذیرش، یعنی قبول زیان وقتی که آن رخ می دهد. در واقع خود-تضمینی یا تضمین شخصی در این طبقه جای می گیرد. پذیرش ریسک یک استراتژی قابل قبول برای ریسک‌های کوچک است که هزینه حفاظت در مقابل ریسک ممکن است از نظر زمانی بیشتر از کلیه زیانهای حاصله باشد.

انتقال ریسک: استراتژی انتقال، یعنی موجب شدن اینکه بخش دیگری ریسک را قبول کند، معمولاً بوسیله بستن قرارداد یا انجام اقدامات احتیاطی. بیمه کردن، یک نوع از استراتژی های انتقال ریسک با استفاده از بستن قرار داد است. در موارد دیگر این امر بواسطه قراردادهای کلامی انجام می گیرد که ریسک را به بخشهای دیگر بدون پرداختی بابت حق بیمه، انتقال می دهد.

دانلود پاورپوینت مدیریت ریسک

پاورپوینت مدیریت ریسک شامل ۵۵ اسلاید قابل ویرایش به زبان فارسی

خلاصه و جمع‌بندی

استراتژی‌های متعددی برای مدیریت ریسک وجود دارد. استفاده مطلوب از این استراتژی‌ها شاید امکان پذیر نباشد. بعضی از آنها ممکن است مستلزم بده بستان‌هایی باشد که برای فرد یا سازمانی که در زمینه مدیریت ریسک تصمیم گیری می‌کند، قابل قبول نباشد. مدیریت ریسک نه‌تنها در ابتدای پروژه، که باید در سراسر طول عمر پروژه انجام شود. به‌عنوان مثال اگر مدت زمانی که برای انجام یک پروژه برآورد شده سه ماه است. ارزیابی ریسک حداقل باید در پایان ماه اول و پایان ماه دوم صورت گیرد. در هر مرحله از عمر پروژه باید ریسک‌های جدید را پس از شناسایی و تعیین کیفیت، ارزیابی و مدیریت کرد. سیستم‌های مدیریت ریسک علاوه بر شناسایی ریسک‌ها و تعیین کیفیت‌شان، می‌توانند تأثیراتی را که بر پروژه می‌گذارند نیز پیش‌بینی کنند.

موفقیت شرکت های تجاری بسیار وابسته به مدیریت ریسک های پروژه است. به موازات پیچیده تر شدن محیط تجاری و عملیاتی سازمان ها و حضور دست اندرکاران با دیدگاه ها و زمینه های حرفه ای مختلف، کاربرد مدیریت ریسک پروژه ها اهمیتی حیاتی تر پیدا کرده است. سازمان‌ها برای توسعه پروژه‌های خود طی سالیان متمادی، سرمایه گذاری کلانی می‌کنند. بنابراین نیاز به مدیریت ریسک امری ضروری می‌باشد. مدیریت ریسک یکی از ارکان مدیریت محسوب می‌شود. هدف از آن شناسایی، ارزیابی و پیش دستی بر رویدادهای تصادفی می باشد. این امر می‌تواند اثرات مثبت و یا منفی بر اهداف سازمان داشته باشد. از این رو بدون توجه به مدیریت ریسک، اهداف و دستاورد های سازمان می تواند دستخوش مخاطرات جدی شود.