پرسشنامه دلفی

پرسشنامه دلفی ابزاری استاندارد برای گردآوری دیدگاه تخصصی خبرگان و مدیران جهت تعیین اهمیت و غربال شاخص‌ها است. طراحی پرسشنامه تکنیک دلفی بسیار ساده است. برای طراحی تکنیک دلفی نخست باید هدف از این تکنیک را بدانید. تکنیک دلفی با دو هدف پیش‌بینی یا غربالگری انجام می‌شود. بیشتر دانشجویان مدیریت از تکنیک دلفی برای بحث غربالگری استفاده می‌کنند. به این معنا که هدف این پرسشنامه شناسایی مهمترین شاخص‌های موجود از میان یک مجموعه شاخص است.

برای مثال فرض کنید میخواهید عوامل حیاتی موفقیت یک محصول را با تکنیک دلفی تعیین کنید. برای این منظور شما n شاخص را براساس ادبیات پژوهش یا مصاحبه‌های تخصصی تهیه میکنید. سپس این شاخص‌ها را لیست کرده و در قالب پرسشنامه در اختیار خبرگان قرار می‌دهید. میانگین دیدگاه خبرگان را محاسبه کنید و سپس مجدد پرسشنامه را توزیع کنید. این عملیات را تا دستیابی به توافق در تکنیک دلفی ادامه دهید. نکته مهم آن است که روش تهیه پرسشنامه تکنیک دلفی فازی تفاوتی با روش دلفی معمولی ندارد.

تفاوت پرسشنامه راند اول و دوم تکنیک دلفی

در پرسشنامه راند دوم تکنیک دلفی باید یک ستون اضافه کنید و میانگین امتیازات راند اول را وارد کنید. به این ترتیب خبرگان با دید جدیدی که از نظر سایرین خواهند گرفت تعدیلاتی را در دیدگاه خود ایجاد خواهند کرد.

راندهای دلفی تا چه زمان ادامه می‌یابد؟ راندهای تکنیک دلفی تا زمانیکه شاخص جدیدی حذف یا اضافه نشود ادامه خواهد یافت. گاهی نیز از روش هایی مانند آزمون کندال یا قاعده ۰٫۱ استفاده می‌شود. به هر حال هیچ توافقی در این زمینه وجود ندارد.

طیف مناسب برای گردآوری داده‌ها چیست؟ برای غربالگری می‌توانید از انواع طیف لیکرت استفاده کنید. برای تهیه پرسشنامه راند دوم ابتدا باید شاخص‌هایی که امتیازی زیر حد آستانه بدست آورده‌اند را حذف کنید. همچنین یک ستون اضافه کنید و میانگین امتیازات دور قبل را در آن وارد کنید تا کارشناسان از میانگین دیدگاه دیگران باخبر باشند.

طراحی پرسشنامه دلفی معمولی (قطعی)

مقیاس گردآوری داده‌ها در دلفی معمولی (قطعی) سه قسمت دارد. بخش نخست یک مقدمه است که حاوی توضیحاتی در زمینه موضوع مورد مطالعه می‌باشد. بخش دوم یک جدول است که شامل لیستی از شاخص‌ها است و دیدگاه خبرگان را پیرامون اهمیت هر شاخص با طیف لیکرت ۵، ۷ یا ۹ درجه می‌سنجد. در بخش سوم نیز یک سوال باز مطرح می‌شود تا اگر خبرگان بخواهند سوالی را حذف، اضافه یا ترکیب کنند نظرشان را بیان کنند.

طراحی پرسشنامه دلفی فازی

پرسشنامه دلفی فازی هیچ تفاوتی با روش دلفی معمولی ندارد. دقت کنید خبرگان فازی حرف نمی زنند. آنها دیدگاه خود را بیان می‌کنند. شما به عنوان پژوهشگر کار هستید که باید دیدگاه آنها را کمی کنید. برای کمی کردن عبارات کلامی خبرگان (همان طیف لیکرت) میتوانید از معادل فازی طیف لیکرت ۵، ۷ یا ۹  استفاده کنید. معادل فازی طیف لیکرت را در مقاله دلفی فازی حبیبی (۲۰۱۵) بسادگی استفاده کنید.

منبع: پرسشنامه دلفی اقتباس از مقاله کاربرد تکنیک دلفی در مدیریت نوشته حبیبی و همکاران (۲۰۱۴)