تکنیک دلفی فازی

تکنیک دلفی FDM فازی روشی برای دستیابی به توافق از دیدگاه خبرگان مبتنی بر اصول محاسبات منطق فازی و سیستم استنتاج فازی است. به طور کلی تکنیک دلفی براساس دیدگاه پاسخ‌دهندگان صورت می‌گیرد. در این تکنیک برای سنجش دیدگاه از عبارات کلامی استفاده می‌شود. عبارات کلامی در انعکاس کامل مکنونات ذهنی پاسخ‌دهنده محدودیت‌هایی دارد. برای نمونه عبارت «زیاد» برای فرد A که فرد سخت‌گیری است با عبارت «زیاد» برای فرد B متفاوت است. اگر برای کمی کردن دیدگاه هر دو فرد از یک عدد قطعی استفاده شود، نتایج دارای اریب خواهد شد. بنابراین با توسعه طیف فازی مناسب می‌توان براین مشکل غلبه کرد.

روش سنتی دلفی، همیشه از همگرایی پایین نظرات متخصصان، هزینه اجرای بالا و احتمال حذف نظرات برخی از افراد رنج برده است. موری و همکاران برای بهبود روش دلفی سنتی، مفهوم یکپارچه سازی روش دلفی سنتی با تئوری فازی را در سال ۱۹۸۵ ارائه دادند. ایشیکاوا و همکاران کاربرد تئوری فازی را در روش دلفی بیش تر معرفی کردند و الگوریتم یکپارچه سازی فازی را برای پیش بینی ضریب نفوذ آتی کامپیوترها در سازمان ها توسعه دادند. در این مقاله الگوریتم اجرایی دلفی فازی ارائه شده است. برای مطالعه بیشتر ویدیوی آموزشی دلفی فازی را مشاهده کنید.

کلیات دلفی فازی

برای تشریح الگوریتم اجرای تکنیک دلفی فازی باید بین دو کاربرد تکنیک دلفی تفاوت قایل شد.

کاربرد تکنیک دلفی برای «غربال شاخص‌ها»

کاربرد تکنیک دلفی برای «پیش‌بینی»

بنابراین در استفاده از تکنیک دلفی باید بین دو نوع پژوهش کیفی تمایز قائل شد. برخی پژوهش‌ها جنبه اکتشافی دارد. در این دسته پژوهشگران به دنبال شناسایی مهمترین عناصر زیربنایی یک پدیده هستند. برخی از برخی پژوهش‌ها نیز با هدف پیش‌بینی صورت می‌گیرد. در این مطالعه الگوریتم اجرای تکنیک دلفی فازی در هر مورد براساس مطالعات انجام شده پیشین ارائه شده است.

ویدیوی آموزش روش دلفی

الگوریتم اجرای تکنیک دلفی فازی جهت غربالگری

شناسایی طیف مناسب برای فازی‌سازی عبارات کلامی

تجمیع فازی مقادیر فازی شده

فازی زدایی مقادیر

انتخاب شدت آستانه و غربال معیارها

طیف لیکرت پنج درجه فازی

در الگوریتم اجرای تکنیک دلفی فازی برای غربالگری نخست باید طیف فازی مناسبی برای فازی‌سازی عبارات کلامی پاسخ‌دهندگان توسعه داد. برای این منظور می‌توان از روش‌های توسعه طیف فازی استفاده کرد یا از طیف‌های فازی متداول برای این منظور استفاده کرد.

‌الگوریتم اجرای تکنیک دلفی فازی جهت پیش‌بینی

ابتدا پیش‌بینی هر کارشناس به صورت یک عدد فازی مثلثی ارائه می‌شود

برای تجمیع پیش‌بینی‌ها از روش میانگین فازی استفاده می‌شود.

سپس از روش زیر برای شناسایی اختلاف دیدگاه هر کارشناس با میانگین دیدگاه‌ها محاسبه شده و مجدد در اختیار کارشناس مربوطه قرار می‌گیرد.

نکته

بکارگیری تکنیک دلفی فازی برای غربالگری در یک راند قابل انجام است اما برای پیش‌بینی باید چندین راند ادامه پیدا کند تا توافق حاصل شود. توجیه منطقی آن است که در غربالگری پژوهشگر ابتدا با پشتوانه ادبیات موجود غربال ابتدایی را انجام داده است و تحلیل جنبه تاییدی دارد. در پیش‌بینی موضوع حساسیت بیشتری درد و تحلیل جنبه اکتشافی دارد بنابراین پیش‌بینی مستلزم دقت و حساسیت بیشتری است.

دانلود اصل مقاله آموزش تکنیک دلفی فازی

فهرست منابع

حبیبی، آرش؛ ایزدیار، صدیقه؛ سرافرازی، اعظم. (۲۰۱۵)، آموزش تکنیک دلفی فازی برای پیش بینی و غربالگری شاخص ها، مجله مدیریت و اقتصاد.

حبیبی، آرش؛ ایزدیار، صدیقه؛ سرافرازی، اعظم. (۱۳۹۳)، تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی، انتشارات کتیبه گیل