مقایسه ویکور و تاپسیس

روش‌های تاپسیس (TOPSIS) و ویکور (VIKOR) برای ارزیابی و اولویت‌بندی گزینه‌ها استفاده می‌شوند ولی در شیوه ارزیابی باهم تفاوت‌هایی دارند. مقایسه ویکور و تاپسیس به عنوان دو روش تصمیم‌گیری چندشاخصه سنتی براساس هدف و شیوه انجام محاسبه آنها صورت گرفته است.

خاستگاه و پیدایش تکنیک ویکور و تاپسیس

روش تاپسیس (TOPSIS) بوسیله هوانگ و یون Hwang and Yoon به سال ۱۹۸۱ پیشنهاد شد.

روش ویکور (VIKOR) بوسیله اپریکویک Serafim Opricovic به سال ۱۹۸۴ معرفی شد.

بنابراین مشخص است که اپریکویک با توجه به نقدهایی که به روش تاپسیس داشته روش ویکور را معرفی کرده است.

هدف روش ویکور و تاپسیس

هر دو روش در دسته تصمیم‌گیری چندمعیاره قرار دارند. هر دو تکنیک برای انتخاب گزینه بهینه براساس تعدادی معیار ارائه شده اند. در هر دو تکنیک باید گزینه‌ها براساس معیارهای مختلف ارزیابی شده و در قالب یک ماتریس تصمیم ارائه شوند. برای حل هر دو تکنیک باید وزن معیارها از پیش تعیین شده باشد.

در گام دوم از این دو تکنیک نرمال سازی ماتریس تصمیم صورت میگیرد. در روش تاپسیس از نرمال سازی برداری استفاده می‌شود اما در روش ویکور از نرمال سازی خطی استفاده می‌شود. نکته اینجاست که برخی برای ویکور نیز از نرمال سازی برداری استفاده می‌کنند. توجه کنید در هر صورت تفاوت اصلی این دو تکنیک روش نرمال سازی نیست. انواع روش‌های نرمال سازی داده ها توضیح داده شده است.

تفاوت روش ویکور و تاپسیس

در روش ویکور به منظور رتبه‌بندی و یافتن بهترین گزینه از مفهوم بدترین گزینه استفاده می‌کند و میزان سازش میان فاصله گزینه‌ها نسبت به بهترین گزینه و به این علت جزء روش‌های برنامه‌ریزی سازشی طبقه بندی می‌شود. این روش در مقایسه با روش تاپسیس، در محاسبه فواصل گزینه‌ها میزان اهمیت فاصله مطلوب نسبت به بهترین حالت و بدترین حالت را در نظر می‌گیرد. در تکنیک TOPSIS گزینه انتخابی باید کمترین فاصله از جواب ایده آل و دورترین  فاصله از جواب ضد ایده آل را داشته باشد. روش TOPSIS دو نقطه مرجع (ایده آل و ضد ایده آل) را معرفی می‌کند ولی اهمیت نسبی فواصل از این دو نقطه را در نظر نمی گیرد.

روش‌های VIKOR و  TOPSIS انواع متفاوتی از نرمال سازی را برای  حذف واحدهای سنجش معیارها بکار می‌گیرند، در حالی که روش VIKOR از نرمال سازی خطی و روش TOPSIS از نرمال سازی  برداری استفاده می‌کنند. مقدار نرمال سازی شده در روش VIKOR به واحد سنجش معیار وابسته نیست و این در حالی است که مقادیر نرمال سازی شده توسط روش TOPSIS ممکن است به واحد  سنجش معیار وابسته باشند.

منبع: حبیبی، آرش؛ آفریدی، صنم. (۱۴۰۱). تصمیم‌گیری چندشاخصه، تهران: انتشارات نارون.

آموزش تکنیک ویکور در فایل اکسل

یک فایل آموزش تکنیک ویکور همراه با مثال کاربردی در نرم‌افزار اکسل تهیه شده است. گزارش و تفسیر عملیات انجام شده در فایل ضمیمه ارائه شده است. مساله حل شده به صورت کامل در اکسل کدنویسی شده است. اگر فکر میکنید یک کتاب مفصل ارائه شده اینطور نیست. یک جزوه ساده و کاربردی آموزش ویکور در اکسل است که در ۵ گام تکنیک ویکور را آموزش داده است.

آموزش تکنیک تاپسیس در فایل اکسل

یک فایل آموزش تکنیک تاپسیس همراه با مثال کاربردی در نرم‌افزار اکسل تهیه شده است. گزارش و تفسیر عملیات انجام شده در فایل ضمیمه ارائه شده است. مساله حل شده به صورت کامل در اکسل کدنویسی شده است. اگر فکر میکنید یک کتاب مفصل ارائه شده اینطور نیست. یک جزوه ساده و کاربردی آموزش تاپسیس در اکسل است که در ۵ گام تکنیک تاپسیس را آموزش داده است.