ویکور (VIKOR)

ویکور (VIKOR) یک روش تصمیم‌گیری چندشاخصه مبتنی بر ماتریس تصمیم برای انتخاب گزینه بهینه براساس تعدادی معیار است که توسط اپریکویک معرفی شد. این روش پس از گسترش کاربرد روش تاپسیس توسط اپریکویک به سال ۱۹۸۴ برای حل مشکلات تاپسیس ارائه شد. به همین دلیل مقایسه روش ویکور و  تاپسیس همیشه مورد توجه پژوهشگران بوده است.

واژه VIKOR حروف اختصاری عبارت صربستانی Vlse Kriterijumsk Optimizacija Kompromisno Resenje می‌باشد. ویکور یک روش سازشی است و به تصمیم‌گیری پیرامون گزینه‌ها براساس معیارهای گوناگون کمک می‌کند. منظور از جواب سازشی نزدیکترین جواب موجه به جواب ایده آل است. کلمه سازش به یک توافق متقابل اطلاق می‌گردد.

در این روش گزینه‌ها براساس معیارها ارزیابی می‌شود و گزینه بهینه انتخاب می‌شود. همچنین این روش برای تعیین وزن معیارها کاربرد ندارد و باید وزن معیارها از پیش تعیین شده باشد. پس از آنکه معیارها و گزینه‌ها تعیین شدند براساس هر معیار به هر گزینه امتیازی تخصیص می‌یابد. ملاک ارزیابی گزینه‌ها نیز تعیین مقدار سودمندی و تاسف آنها براساس مقادیر ماتریس تصمیم است. در این مقاله روش ویکور (VIKOR) تشریح شده است. برای مطالعه بیشتر روش ویکور فازی را مطالعه کنید.

آموزش روش ویکور (VIKOR)

تشکیل ماتریس تصمیم

نخستین گام تکنیک ویکور تشکیل ماتریس تصمیم است. ماتریس تصمیم‌گیری یک ماتریس برای ارزیابی تعدادی گزینه براساس تعدادی معیار است. یعنی ماتریسی که در آن هر گزینه براساس تعدادی معیار امتیازدهی شده است. ماتریس تصمیم با X و هر درایه آن با xij نشان داده می‌شود.

ماتریس تصمیم

تشکیل ماتریس تصمیم نرمال

نرمال سازی یا بی مقیاس سازی دومین گام در حل تمامی تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره مبتنی بر ماتریس تصمیم است. در روش‌های MCDM بهتر است از واژه بی‌مقیاس سازی استفاده شود. در تکنیک VIKOR نرمال سازی به روش خطی صورت می‌گیرد.

ماتریس تصمیم نرمال

تعیین نقطه ایده آل مثبت و منفی

برای هر معیار، بهترین و بدترینِ هریک را در میان همه گزینه‌ها تعیین کرده و به ترتیب f + وf – می‌نامیم. اگر معیار از نوع سودمندی باشذ خواهیم داشت:

محاسبات روش ویکور VIKOR

تعیین سودمندی و تاسف

اپریکویک دو مفهومی اساسی سودمندی (S) و تاسف (R) را در محاسبات ویکور مطرح کرد. مقدار سودمندی(S) بیانگر فاصله نسبی گزینه iام از نقطه ایده‌آل و مقدار تأسف(R) بیانگر حداکثر ناراحتی گزینه iام از دوری از نقطه ایده‌آل می‌باشد. برای این منظور از رابطه ۱ و رابطه ۲ استفاده می‌شود.

محاسبه شاخص ویکور

گام بعدی محاسبه شاخص ویکور(Q) برای هرگزینه براساس رابطه ۳ است.

دو شرط نهایی تصمیم‌گیری با تکنیک ویکور

در گام پایانی از آموزش تکنیک ویکور، گزینه‌ها براساس مقادیر Q, R, S در سه گروه از کوچک به بزرگ مرتب می‌شوند. بهترین گزینه آن است که کوچکترین Q را داشته باشد به شرط آنکه دو شرط زیر برقرار باشد:

شرط یک ویکور : اگر گزینه A1 و A2 در میان m گزینه رتبه اول و دوم را داشته باشند، باید رابطه ۶ برقرار باشد.

شرط دو ویکور : گزینه A1 باید حداقل در یکی از گروه‌های R و S به عنوان رتبه برتر شناخته شود.

اگر شرط نخست برقرار نباشد هر دو گزینه بهترین گزینه خواهند بود.

اگر شرط دوم برقرار نباشد گزینه A1 و A2 هر دو به عنوان گزینه برتر انتخاب می‌شوند.

دانلود اصل مقاله ویکور

پاورپوینت آموزش روش ویکور VIKOR

تعداد اسلایدها: ۴۰ اسلاید قابل ویرایش

محتوا: پاورپوینت آموزش کامل روش ویکور

تهیه و تنظیم: پایگاه پارس‌مدیر

دانلود نسخه PDF آموزش ویکور

آموزش روش ویکور VIKOR در فایل اکسل

یک فایل آموزش تکنیک ویکور همراه با مثال کاربردی در نرم‌افزار اکسل تهیه شده است. گزارش و تفسیر عملیات انجام شده در فایل ضمیمه موجود است. مساله حل شده به صورت کامل در اکسل کدنویسی شده است. این آموزش یک کتاب مفصل نیست بلکه یک جزوه ساده و کاربردی آموزش ویکور در اکسل است که در ۵ گام تکنیک ویکور را آموزش داده است.

تعداد صفحات آموزش: ۱۰ صفحه آموزش سریع و کاربردی

پیوست: فایل اکسل کدنویسی شده تمامی محاسبات

منبع: حبیبی، آرش؛ آفریدی، صنم. (۱۴۰۱). تصمیم‌گیری چندشاخصه، تهران: انتشارات نارون.