شمول واریانس VAF و اثر میانجی
شمول واریانس variance accounted for یا VAF یکی از روش‌های محاسبه نقش متغیر میانجی است. این روش در حداقل مربعات جزئی، رگرسیون، تحلیل مسیر و مدل معادلات ساختاری کاربرد دارد.
پیش از اجرای اثر میانجی باید مدل بدون متغیر میانجی اجرا شود. در این صورت باید اثر متغیر مستقل بر متغیر وابسته معنادار باشد. در غیر اینصورت بررسی نقش میانجی منتفی است. اگر اثر متغیر مستقل بر وابسته معنی دار بود مدل با حضور متغیر میانجی اجرا می‌شود. در این حالت باید تاثیر متغیر میانجی بر متغیر وابسته معنی دار باشد اگر چنین نباشد بازهم نقش میانجی منتفی است. در نهایت اگر همه شرایط برقرار باشد با استفاده از شمول واریانس می‌توان به تفسیر نتایج پرداخت.
حالت های متغیر میانجی
محاسبه آماره شمول واریانس VAF
شمول واریانس variance accounted for یا VAF نسبت اثر غیرمستقیم به کل اثر را نشان می‌دهد.
اثرمستقیم = اثر متغیر مستقل بر وابسته
اثر غیر مستقیم = اثر مستقل بر میانجی × اثر میانجی بر وابسته
اثر کل = اثر مستقیم + اثر غیر مستقیم
شمول واریانس = اثرغیرمستقیم ÷ اثر کل
جمع‌بندی و تفسیر نتایج
در نتیجه می توان تعیین کرد که تا چه اندازه واریانس متغیر وابسته مستقیماً توسط متغیر مستقل تشریح می‌شود و چه مقدار واریانس هدف بوسیله روابط غیرمستقیم تشریح می‌شود. در نهایت نیز چه مقدار واریانس هدف بوسیله روابط غیرمستقیم از طریق متغیر میانجی شرح داده می‌شود.
اگر اثر غیرمستقیم معنادار باشد، اما هیچ اثری از متغیر پنهان مستقل بر متغیر درون‌زا را جذب نکند، شمول واریانس VAF نسبتاً پایین است. این زمانی روی می‌دهد که اثر مستقیم بالا باید و بعد از تحلیل متغیر میانجی با اثر غیرمستقیم معنادار، مقدار اندکی کاهش یابد. در این وضعیت، مقدار شمول واریانس VAF کمتر از ۲۰% خواهد بود و می‌توان نتیجه گرفت که میانجی‌گری صورت نگرفته است. در مقابل وقتی مقدار VAF خیلی بزرگ و بالاتر از ۸۰% باشد، می‌توان ادعای میانجی‌گری کامل کرد. وضعیتی که در آن VAF بین ۲۰% تا ۸۰% باید، به عنوان میانجی‌گری جزئی تشریح می‌شود.
منبع: محاسبه اثر میانجی با استفاده از شمول واریانس VAF نوشته آرش حبیبی نشر الکترونیک پارسمدیر
تهیه و تنظیم: آرش حبیبی
آمار کاربردی مدیریت | ۲۰ آبان ۹۸
سلام. وقت بخیر. ممنون از مطلب مفیدتان. من برای تحلیل آماری از نرم افزار پی ال اس استفاده کردم. آیا برای محاسبه ی VAF باید از مقایر t valueیا همان آماره ی t استفاده کنم؟ یا از مقادیر ضریب مسیر؟. ممنون میشم راهنماییم کنید.
برای محاسبه شمول واریانس از ضریب مسیر استفاده کنید. مقدار آماره تی فقط برای معناداری روابط مسیر است.
سلامو عرض ادب
چطور میشه آماره VAF را با r(ضریب همبستگی) مطابقت داد؟
براساس فرمول آماره شمول واریانس، میزان ضریب تاثیر در اثرغیرمستقیم و اثر کل بکار گرفته می‌شود. اگر منظورتان روش‌های همبستگی پیرسون و اسپپیرمن است، شمول واریانس برای این روش‌ها کاربردی ندارد و در معادلات رگرسیونی مانند رگرسیون خطی، چندمتغیره، مدل ساختاری و حداقل مربعات جزئی استفاده می‌شود.
برای بررسی میانجی گری آزمون های مختلفی وجود دارد. مثل آزمون سوبل، آزمون بارون و کنی… و شاخص vaf. چطور بدانیم از چه آزمونی باید استفاده کنیم؟
بارون و کنی روشی برای سنجش متغیرهای میانجی و تعدیلگر ارائه کرده‌اند. دقت کنید شمول واریانس میزان و شدت میانجی‌گری یک متغیر را آزمون می‌کند و آزمون سوبِل نیز معنادار بودن نقش میانجی را بررسی می‌کند. بنابراین این روش‌ها کار یکسانی انجام نمی‌دهند و هدف هر کدام متفاوت است.
سلام وقت بخیر. ببخشید یه سوال در تحلیل پی ال اس که انجام دادم بعد از تحلیل متغیر میانجی شاخص vaf منفی در آمده است. در این وضعیت، یعنی مقدار شمول واریانس VAF کمتر از ۲۰% است و می‌توان نتیجه گرفت که میانجی‌گری صورت نگرفته است؟
تاثیر متغیر میانجی می‌تواند منفی باشد بنابراین شما تفسیر شمول واریانس را به صورت قدرمطلق در نظر بگیرید.
با سلام در خروجی نتایج آزمون سوبل مقدار ۱.۷۲۰ و آزمون شمول واریانس مقدار۳۰.۲ دراومده میخواستم بدونم آیا مقادیر درست هستن؟ و در تفسیر این نتایج میشه گفت رابطه معنادار نیست ولی یه اثر جزیی داره؟ با تشکر
مقدار شمول واریانس ۳۰ خیلی عجیب و زیاد بدست آمده بویژه که آزمون سوبل نشان داده اثرات معنادار نیست.
سلام. ببخشید لطف می کنید منبع را هم بفرمائید.
منبع در انتهای آموزش درج شده است. برای نوشتن منبع از شیوه نوشتن فهرست منابع اینترنتی استفاده کنید.
درود از این روش در AMOS هم میشه استفاده کرد؟
در هر تکنیکی که اثر میانجی استفاده میشه میتونید شمول واریانس را محاسبه کنید.
فکر کنم در فرمول اثر غیر مستقیم بر اثر کل باید تقسم شود و شما هم احتمالا همین منظورتان بوده و به اشتباه درج شده است.
پژوهشگر گرامی، در فرمول هم همین درج شده، مشکل کجاست؟