عارضه یابی منابع انسانی

عارضه یابی منابع انسانی روشی نظام‌مند در مدیریت است که کوشش می‌کند تا موانع و مشکلات همراه با مشاغل شناسایی و مرتفع نماد. به تجربه ثابت شده که موفقیت یا عدم توفیق سازمان‌ها به طور مستقیم وابسته به کیفیت و اثربخشی کار کارکنان آنها است.

سازمان‌های موفق امروزی تشخیص داده‌اند که برای رقابت در بازارهای جهانی، باید مدیریت منابع انسانی در سطح بالای جهانی داشته باشند. همواره جذب و بکار‌گیری نیروی انسانی از مهمترین وظایف مدیریت منابع و از مسائل حساس و مهم در سازمان‌ها می‌باشد. راه‌های گوناگونی تا به حال مورد استفاده قرار گرفته است اما با توسل به خلاقیت راه کارهائی وجود دارد که می‌تواند از طریق ترکیبی متوازن از آزمون‌های کتبی و مصاحبه ریسک یک استخدام مطلوب را به حداقل رساند.

بیش از یک دهه است که اندیشمندان و مشاورین حوزه مدیریت منابع انسانی به این واقعیت بیش از پیش پی برده‌اند که برای استفاده مؤثر از نیروی انسانی در یک سازمان، گریزی از همسویی و یکپارچگی در زیر فرایندهای حوزه منابع انسانی نمی‌باشد. به عبارت ساده تر نمی توان بر جذب بهترینها و شایسته ترین‌ها تاکید ورزید بدون آنکه زیر ساختهای نگهداشت شایسته‌ترین‌ها را از قبل فراهم آورده و یا بر لزوم افزایش بهره‌وری و بهبود عملکرد اصرار ورزیم در حالیکه فاقد سیستم‌های مناسب پایش و اندازهگیری عملکرد کارکنان می‌باشیم. این روش در بهبود عملکرد سازمانی و دستیابی به بهره‌وری سازمانی نقش مهمی ایفا می‌کند. در این مقاله به تعریف و مفهوم‌سازی عارضه یابی منابع انسانی پرداخته شده است.

تعریف عارضه یابی سازمان

درک و شناخت کامل از وضعیت موجود سازمان و پیداکردن مشکلات آن «عارضه» نامیده می‌شود. این اقدامی حیاتی در فرآیند پیوسته توسعه منابع انسانی و بهسازی نیروی انسانی است. عارضه‌یابی در مفهومی عام به معنای شناسایی و کشف مشکلات و نارسایی‌های موجود در سازمان می‌باشد. هر سازمانی با توجه به ویژگی‌های خاص خود درگیر مشکلات کوچک و بزرگی می‌باشد که درک و برطرف نمودن این مشکلات، تا حد زیادی در رشد و توسعه سازمان، موثر خواهد بود. نظام عارضه‌یابی منابع انسانی شامل مراحل زیر است:

کارمندیابی
انتخاب
انتصاب
گزینش

ابعاد عارضه یابی منابع انسانی

گاهی مشکلات در سازمان‌ها پنهان می‌مانند و زمانی آشکار می‌شوند که حل آنها مستلزم صرف هزینه و زمان بسیار بیشتری نسبت به قبل می‌باشد. بنابراین تشخیص به موقع عارضه‌های سازمانی کمک بسزایی در کاهش هزینه‌های برطرف کردن آنها می‌نماید.

شناسایی مشکلات سازمان نیازمند درک کلی از سازمان و آشنایی با جزئیات فرآیندهای سازمانی می‌باشد که این امر، در سایه کاری دقیق و کارشناسی شده ممکن می‌باشد. انجام فعالیت عارضه یابی به عنوان گام اولیه در تعریف اقدامات لازم برای توسعه ظرفیت مدیریت و نظام‌های مدیریتی و اصلاح عملکرد سازمان فعالیتی بسیار ضروری و گامی از یک پروژه استراتژیک در سازمان است.

گام‌های عارضه یابی سازمانی

۱- شناسایی وضع موجود

مطالعات کتابخانه‌ای
مطالعات میدانی

۲- مقایسه با وضعیت مطلوب

انتخاب مدل راهنما
مقایسه با استانداردها
شناسایی عوارض سازمان

۳- اولویت بندی عوارض

تعریف پروژه‌های بهبود
اولویت بندی پیاده سازی پروژه

جهت عارضه‌یابی حوزه گزینش منابع‌انسانی می‌توان به ارزیابی فرایندهای گزینش نیروی انسانی پرداخت. جهت گزینش نیروی انسانی اقداماتی صورت می‌گیرد که برای افراد تازه‌وارد با مصاحبه و آزمونهای مختلف از قبیل آزمون مهارت و آزمون طبی انجام می‌شود تا افرادی که دارای شرایط مطلوب برای شغلهای از پیش تعیین شده هستند مشخص گردند. پس از طی این مراحل مرحله گزینش بسیار سرنوشت‌ساز خواهد بود تا از بین افرادی که تمامی آنها دست کم از حداقل شرایط برخوردار هستند مناسبترین گزینه انتخاب شود.

جمع‌بندی بحث

پس از اجرای آزمون و انتخاب شرکت کنندگان برتر به دلیل نمرات به دست آمده نوبت به مصاحبه حضوری می‌رسد تا به نوعی رفتار، واکنشها، مقدار صبر و حوصله و بینش سیاسی و مذهبی، قدرت تکلم و روابط عمومی فردی که در آزمون موفق بوده مورد ارزیابی قرار گیرد. بنابراین مصاحبه،آزمون کتبی و مشاهده سوابق و رزومه کاری ارکان اصلی نظام گزینش نیروی انسانی درسازمان‌ها است.

مدل عارضه‌یابی و شناخت حوزه منابع انسانی بر اساس شاخصهای ادراکی و عملکردی، از دو بخش سنجش شاخصهای عملکردی و سنجش شاخصهای ادراکی تشکیل شده است و حوزه منابع انسانی را از هر دو جنبه فرایندها و نتایج مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در این مدل شاخصهای عملکردی به بررسی مستندات و شواهد موجود مبنی بر چگونگی عملکرد سازمان در هریک از کارکردهای منابع انسانی سازمان (جذب، حقو ق و دستمزد، ارزیابی عملکرد و …) می‌پردازد. شاخصهای ادراکی به شناسایی برداشتها، باورها و میزان رضایتمندی یا عدم رضایت سطوح مختلف کارکنا ن از کارکردها و فعالیت‌های وابسته به حوزه منابع انسانی از ابعاد گوناگون میپردازد.