بهسازی نیروی انسانی
بهسازی نیروی انسانی فعالیت‌های سازمان جهت بهبود قابلیت‌ها و توانمندی‌های کارکنان از طریق بهینه‌سازی شرایط، امکانات و فضای کلی محیط کاری آنها است. عملکرد نیروی انسانی سنگ بنای موفقیت هر سازمانی است. ارزیابی عملکرد سازمان باید در جهت بهبود توانمندی نیروی انسانی طراحی و اجرا شود. اهمیت و ضرورت بهبود و بهسازی نیروی انسانی بر هیچکس پوشیده نیست. دیگر زمان آن نیست که تنها از اهمیت بهبود نیروی انسانی سخن گفت. بلکه باید راه‌کارهائی عملی برای آن ارائه کرده و در عمل نیز از آن استفاده کرد. برای نیل به این منظور ابتدا باید مؤلفه‌ها و عناصر بهبود نیروی انسانی را شناسائی کرد.
بهسازی نیروی انسانی در گروی رشد انگیزش، خلاقیت و افزایش رضایت شغلی کارکنان است. این عامل خود را در عواملی مانند عدم تمایل به ترک خدمت، یکی شدن اهداف فرد و سازمان نشان می‌دهد. به طبع آن افزایش کارائی و اثربخشی و بهره‌وری سازمان مورد انتظار خواهد بود. آموزش و بهسازی منابع انسانی یک استراتژی کلیدی جهت سازگاری مثبت با شرایط در حال تغییر است. همچنین به عنوان یک مزیت رقابتی برای سازمان‌ها قلمداد می‌شود. از این رو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقا و توسعه سازمان غیر قابل انکار است. در این مقاله به مفهوم‌سازی و شناسایی ابعاد بهسازی نیروی انسانی پرداخته شده است.
تعریف و ابعاد بهسازی منابع انسانی
بهسازی نیروی انسانی به عنوان بهبود مهارت‌ها، دانش و توانمندی کارکنان در ابعاد ادراکی و عملیاتی جهت افزایش بازدهی عملکرد تعریف می‌شود. این برنامه بخشی از برنامه‌های مدیریت تحول سازمان و مدیریت عملکرد استراتژیک می‌باشد. در واقع رسیدن به اهداف سازمان بستگی به توانایی کارکنان در انجام وظایف محوله و انطباق با محیط متغیر دارد. اجرای آموزش و بهسازی نیروی انسانی سبب می‌شود تا افراد بتوانند متناسب با تغییرات سازمانی و محیط به طور موثر فعالیت‌شان را ادامه دهند و بر کارایی خود بیفزایند. از طرفی از مهمترین خصیصه سازمان‌های امروزی تغییر و تحول می‌باشد، درچنین شرایط محیطی پیچیده و متنوع با تحولات سریع، اگر نتوانیم متناسب با این تغییرات، سازمان، مدیران و کارکنان را هم گام سازیم، قربانی آن خواهیم شد. لذا نیاز به یادگیری سازمانی امروزه به خوبی در تمامی سطوح سازمان ثابت شده است.
ابعاد بهسازی منابع انسانی
بهسازی نیروی انسانی روی رشد کارکنان تمرکز دارد. این مقوله با دانش و مهارت‌ها و نگرش‌هایی که افراد برای ارتقاء شغلی یا تغییر مسیر شغلی نیاز دارند، ارتباط دارد. به نظر می‌رسد در سایه برنامه‌های بهبود منابع انسانی عوامل منفی عملکردی کاهش یابد. عوامل منفی عملکردی شامل رقابت ناسالم، دستکاری آمار و ترک خدمت می‌شود. همچنین عوامل مثبت عملکردی نیز بهبود پیدا می‌کند. این عوامل شامل مسئولیت‌پذیری، گرایش به آموزش، خلاقیت و نوآوری، رضایت کارکنان و انگیزش کارکنان می‌باشد.
همچنین بهسازی نیروی انسانی ارتباط نزدیکی با آموزش کارکنان سازمان دارد. آموزش و بهسازی هم به تغییر رفتار فرد و هم به تغییر عملکرد شغلی مرتبط می‌شود. هدف از آموزش اصلاح و بهبود سریع عملکرد شغلی است و هدف از بهسازی و توسعه، آماده ساختن فرد برای مسئولیت‌های شغلی آینده است. برای درک بهتر و سنجش این مقوله پرسشنامه بهسازی منابع انسانی را دریافت کنید.
راهبردهای بهسازی نیروی انسانی
راهبردهای مختلفی می‌توان جهت تنظیم برنامه‌های بهسازی منابع انسانی استفاده نمود :
بهسازی مبتنی بر نیازهای منابع انسانی :سنجش نیازهای کارکنانجز لاینفک برنامه‌ریزی بهسازی است، از این رو می‌توان محتوای بهسازی را که از طریق آموزش شکل می‌گیرد تنظیم کرد.در این راستا ضرورت دارد کمیته بهسازی تشکیل و اقدام به عمل کند.
تنظیم محتوای برنامه منطبق با معلومات منابع انسانی : محتوای برنامه‌های بهسازی ضرورت دارد که متناسب با معلومات کارکنان باشد تا در آموزش آنها مفید واقع شود.
توزیع اطلاعات بهسازی : منابع انسانی قبل از اجرای برنامه‌های بهسازی باید در حد تفهیم از برنامه‌های بهسازی اطلاع حاصل کند و قبل از اجرای برنامه با مصنوعات برنامه طی سیستم اطلاعاتی رایج در سازمان آماده شود.بنابراین قبل از اجرای برنامه ی بهسازی تشکیل جلسات و سمینارهای مختلف موفقیت آن را دو چندان می‌کند.
تامین اعتبارات مالی و منابع انسانی برنامه‌های بهسازی : اجرای برنامه‌های بهسازی نیازمند تامین منابع مالی و انسانی است.بعد مالی باید متناسب با کیفیت برنامه باشد. همچنین در بعد انسانی داشتن نیروی انسانی متخصص با صلاحیت و با مهارت از ضروریات است. تامین هر دو منبع متناسب با برنامه در موفقیت آن موثر است.
موافق بودن مدیران ارشد سازمان با بهسازی : با توجه به اختیارات مدیران که سیاست گذاری سازمان را در اختیار دارند، ضرورت دارد کارشناسان قبل از اجرای برنامه‌های بهسازی، جهت عملیاتی کردن برنامه‌ها موافقت مدیران فوقانی را دریافت دارند.
خلاصه و جمع‌بندی
نگهداری نیروی انسانی براساس بهسازی نیروی انسانی صورت می‌گیرد. عده‌ای آن را توانمندسازی،عده‌ای تواناسازی و عده‌ای آن را توسعه کیفی نیروی انسانی دانسته اند. هدف از آن تواناسازی، دادن قدرت، تقویت مهارت و ایجاد اعتماد به نفس و ایجاد صلاحیت شغلی در کارکنان است که از این راه کارکنان عملکرد بهتری می‌یابند. بدین معنی که قابلیت‌های منابع انسانی که متشکل از نقش،صلاحیت و مهارت برای انجام وظیفه در راستای امور سازمانی منجر به تحقق اهداف سازمانی است، ارتقا یافته و به عبارتی منابع انسانی توانا به انجام کیفی وطیفه با بلوغ شغلی می‌شود، بدین جهت مولف واژه بهسازی را به کار برده است.
بهسازی نیروی انسانی متغیری است که رفتار سازمانی و عملکرد شاغل تابعی از آن است. نتایج حاصل از بهبود منابع انسانی در اثر بخشی آنها ساطع است. اثربخشی بعدی از بهره‌وری است و از کیفیت و توان کاری نیروی انسانی نشئت می‌گیرد. از طریق برنامه‌های کلان و بلندمدت تحول سازمانی می‌توان به اهداف بهبود کارکنان دست پیدا کرد. بهسازی (Development) بطور سنتی در ارتباط با کارکنان سطح مدیریت مطرح می‌شد. همچنین آموزش را مختص کارکنان غیر مدیریتی می‌دانستند. با توجه به اهمیت روز افزون مدیریت مشارکتی و کار تیمی، بهسازی برای تمامی کارکنان اعم از مدیران و غیرمدیران، اهمیت و ضرورت یافته است. آموزش و بهسازی را از جهات مختلف به شرح جدول شماره یک می‌توان مقایسه نمود.
منبع: کتاب مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار نوشته ناصر میرسپاسی فصل چهارم.
تهیه و تنظیم: محبوبه برابسته
مدیریت منابع انسانی | ۱۵ مهر ۹۹
