چابکی مدیریت منابع انسانی
چابکی مدیریت منابع انسانی (HRM Agility) اشاره به توانمندی کارکنان در پاسخگویی به تغییرات محیطی و سازگاری در رفع نیازهای مشتریان دارد. دستابی به چابکی سازمانی تنها در سایه وجود نیروی انسانی چابک و توانمند قابل حصول است.
مدیریت منابع انسانی چابک یکی از کلان فرایندهای مدیریتی و پشتیبانی فراگیر در همه سازمان‌ها است. این رویکرد تاثیر قابل اعتنایی بر عملکرد سازمانی دارد. به سازمان کمک می‌کند تا به هدف‌های استراتژیک خود نائل شود. مدیریت منابع انسانی چابـک، تمامی سیستم‌ها، گروه‌ها و افرادی که در چابـکی سازمان نقش‌آفرین هستند را در بر می‌گیرد.
مدیریت منابع انسانی باید همگام و هم‌راستا با تغییرات محیطی فرایندهای جذب، بهبود و نگهداشت نیروی انسانی را انجام دهد. تردیدی نیست که منابع انسانی سرمایه اصلی سازمان برای مواجهه با عدم اطمینان محیطی هستند. در صورت ناتوانی در این زمینه تمامی فرایندهای فنی و انسانی سازمان با مشکلات بزرگی مواجه خواهد شد. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله به تعریف و مفهوم‌سازی چابکی مدیریت منابع انسانی پرداخته می‌شود.
تعریف چابکی مدیریت منابع انسانی
چابکی مدیریت منابع انسانی به معنای سازگاری و پاسخگویی سریع به تغییرات محیط درونی و بیرونی توسط کارکنان سازمان است. آنچه در فرایند تغییرات و تحولات کنونی سازمان باید در نظر داشت درنظر گرفتن تحولات عصر جدید ناشی از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. سازمان نیازمند آن است که چیستی خود را حول مفهوم جدید یادگیری ماشین بازتعریف نماید.
چابکی مدیریت منابع انسانی مفهوم جدیدی است که به‌عنوان بخشی از تحول عظیم در مدیریت سازمان‌ها پدیدار شده است. دلیل اصلی وجودی این مفهوم تغییرات بسیار و عدم اطمینان محیطی در سازمان است. این تحولات در کلیه امور مربوط به مدیریت منابع انسانی اعم از استخدام، آموزش، یادگیری، تسهیم دانش، توسعه مهارت‌های شغلی و غیره است.
در شرایط کانونی سازمان‌ها و افزایش اهمیت منابع انسانی به عنوان یک سرمایه دانشی، دیدگاه جدیدی را به همراه دارد. دیدگاه جدید براین امر تاکید دارد که هر سازمان به سرمایه انسانی مشخصی نیاز دارد که ارزش‌آفرینی استراتژیک و منحصربه‌فرد بالایی داشته باشد. در این صورت مدیران منابع انسانی سازمان باید خود را با این افراد کلیدی سازگار نمایند. سازوکار انتقال سازمان‌ها از دیدگاه سنتی شغل‌محور به دیدگاه نوین دانش‌محور، مدیریت منابع انسانی نامیده می‌شود.
اهمیت و ضرورت چابکی مدیریت منابع انسانی
سازمان‌ها برای غلبه بر تغییرات سریع و پیش‌بنی نشده در ماموریت خود و خروج از چارچوب سنتی مدیریت منابع انسانی باید راهکاری بیندیشند. آنگونه‌که با کمترین انرژی بتوانند خود را با شرایط جدید سازگار نمایند و مشکلات ناشی از آن را حل نمایند. به‌دیگر سخن فراتر از سازگاری با تغییرات در جستجوی بهره‌گیری از فرصت‌های بالقوه باشند. چابکی مدیریت منابع انسانی همان راهکاری است که در عصر عدم اطمینان محیطی به سازمان‌ها کمک می‌کند.
مساله آن است که رویکردهای پیشین در مدیریت کارکنان برای ارائه خدمات دیگر پاسخگوی محیط کنونی نیست. سازمانی که در محیطی رقابتی فعالیت می‌کند برای نگهداشت موقعیت موجود خود باید رویکردی تازه را انتخاب و بکارگیری کند. یکی از رویکردهایی که به سازمان‌ها در این زمینه کمک می‌کند چابکی سازمانی است.
در همین راستا یکی از عوامل حیاتی موفقیت در دستیابی به هدف‌های سازمان چابک، چابکی مدیریت منابع انسانی است. دستاوردهای پژوهشی نشان می‌دهد که یک سازمان چابک و ارزش حاصل از منابع انسانی می‌تواند بر عملکرد کسب‌وکار تاثیر بگذارد و بهبود بخشد. در گذشته بسیاری از سازمان‌ها تفکر ناب را برای مدیریت بهبود جایگاه رقابتی خود برگزیدند. پس از آن ایده تولید چابک به جایگزینی برای تولید ناب موردتوجه قرار گرفت. در شیوه متمرکز بر بهبود مستمر کیفیت و کاهش پیوسته هزینه تاکید می‌شود. این اصول در چابکی مدیریت منابع انسانی نیز قابل اجرایی شدن است.
خلاصه و جمع‌بندی
پرواضح است مدیریت منابع انسانی در سازمان‌های کنونی نیازمند یک بازنگری اساسی و راهبردی است. همسو با تحولات فناوری و عصر دیجیتال، سازمان‌ها دستخوش تحولاتی بوده‌اند که در نهایت ارکان گوناگون سازمان را متاثر ساخته است. بخش منابع انسانی نیز از این تحول گسترده، مصون نبوده و چاره‌ای جز همراهی با آن ندارد. به دیگر سخن این منابع انسانی سازمان هستند که با استفاده آگاهانه و روشن از فناوری و الزامات روز و نیازمندی‌های ارباب‌رجوعان، زمینه لازم برای هوشمندسازی سازمان تامین اجتماعی را فراهم می‌کنند.
سازمان‌ها در مسیر چابکی مدیریت منابع انسانی با دو چالش جدی روبرو هستند. نخست، مدیریت مؤثر منابع انسانی و نیروی کاری سازمان، که می‌تواند به مدیران و کارکنان کمک کند. بهره‌گیری از طرز فکر دیجیتال، فرهنگ‌سازی، تغییر شیوه مدیریتی، سازماندهی و رهبری از جمله این موارد هستند. بدین ترتیب منابع انسانی چابک در هدایت و مدیریت تغییر این مسیر، نقشی اساسی ایفا می‌کند. دوم، موقعیتی است که مدیریت منابع انسانی برای متحول نمودن تجربه کارکنان در همکاری و تعامل با سازمان از طریق تغییر در فرایندها، سیستم‌ها و رویکردهای مدیریت منابع انسانی با استفاده از پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های جدید دیجیتالی و شیوه‌های نوین ارائه خدمات به کارکنان ایجاد می‌کند.
