فلات شغلی
فلات شغلی Job Plateau به عنوان نقطهای از شغل و حرفه تعریف شده است که احتمال ترفیع سلسلهمراتبی اضافی، بسیار پائین میباشد. به دلیل تغییرات در محیطهای سازمانی، یکی از مهمترین مسائل مربوط به مسیرهای شغلی در دهه بعدی، فلاتزدگی شغلی است.
فلاتزدگی به نقطهای از شغل و حرفه سازمانی یک فرد گفته میشود که پیشرفت و ارتقای شغلی ( به عبارتی ترفیع) غیرممکن میباشد. این مفهومی نسبتاً قدیمی است که توسط پژوهشگران مختلفی مورد مطالعه قرار گرفته است. تیپهای مختلفی از فلات زدگی وجود دارد. اولاً، میتوانیم بین دو سطح از فلات زدگی شغلی تمایز قایل شویم: فلاتزدگی ساختاری (فلات زدگی سلسلهمراتبی) و فلاتزدگی محتوایی.
طبق اظهارات کارشناسان مدیریت منابع انسانی ابتدا پیشنهاد شده است که افراد دو شکل متفاوت از فلاتزدگی کاری را تجربه میکنند: ساختاری (به عبارتی سلسلهمراتبی) و محتوایی. فلاتزدگی سلسلهمراتبی زمانی حاصل میگردد که یک فرد شانس کمی برای حرکت عمودی در یک سازمان داشته باشد. از طرف دیگر، فلاتزدگی محتوایی زمانی رخ میدهد که فرد با کار یا مسئولیتهای شغلیاش به چالش کشانده نشده باشد. این مساله آثار مخرب بسیار دارد که فرسودگی شغلی از مهم ترین پیامدهای آن است. برای سنجش فلات شغلی میتوانید از پرسشنامه فلات شغلی استفاده کنید.
تعریف فلات شغلی
فلات شغلی نشاندهنده وضعیتی در دورههای شغلی است که درآن افراد از لحاظ ارتقاء و حرکت عمودی و افقی محدود میشوند. کارکنان، حرفه خود را با انتظار ویژه برای رسیدن به بالاترین سطح در سازمان شروع میکنند. بیشتر کارکنان به رشد و ترقی، کسب قدرت، رسیدن به بالاترین پستها و مسئولیتها و دریافت بیشترین پاداشها اهمیت میدهند. اما در شرایط کنونی، پیشرفت و ارتقاء در مسیر شغلی بسیار رقابتی و دشوار شده است. در نتیجه بسیاری از کارکنان، پیش از دستیابی به هدفهای آرمانی خود، فلاتزدگی شغلی را تجربه خواهند کرد.
اولاً، فلات زدگی سازمانی زمانی رخ میدهد که سازمان، دارای شغل هایی در سطوح بالاتر مدیریت نباشد.
ثانیاً، فلات زدگی شغلی زمانی رخ میدهد که تواناییهای یک کارمند با نیازهای شغلی مطابقت نداشته باشد.
نیازهایی که به طور عادی روی مسیرشغلی اش قرار داشته و به همین خاطر کارمند تصمیم به عدم جستجوی پیشرفت بیشتر میگیرد. در این موارد، تحقق غیرممکن بودن ترفیع آتی، باعث میشود کارمند استرس زیادی تجربه کرده و خویشتن شناسی اش را مورد بازبینی قرار دهد. افراد فلات زده از دو مرحله عبور میکنند: مقاومت و استعفاء. در طول مرحله مقاومت، افراد امید دستیابی به ترفیع را حفظ و به قضاوت در مورد پیشرفتشان طبق افق زمانی ادامه میدهند.
انواع فلات شغلی
سکون شغلی یا همان فلات شغلی به موانع ارتقای فرد در مسیر پیشرفت شغلی در یک سازمان مربوط میشود.
فلاتزدگی شغلی به سه دسته تقسیم میشود:
- فلات ساختاری Structural Plateau
- فلات محتوایی Content Plateau
- فلات شخصی Life Plateau
فلات ساختاری : به عدم امکان ارتقای عمودی فرد در سازمان مربوط میشود.طبعا همه کارکنان سازمانی منتظر ارتقا به مشاغل بالاتر در سازمان هستند.اما گاهی این امکان وجود ندارد.مثلا شغل بالادستی عملا وجود ندارد. فلات ساختاری به معنای پایان احتمال ارتقای سازمانی فرد در سلسلهمراتب سازمانی است. زمانی که ساختارهای سازمانی به سمت ساختارهای تخت سوق پیدا میکنند، مسیر پیشرفت شغلی از مجرای ارتقاء در هرم عمودی سلسلهمراتب سازمانی دشوارتر شده، ارتقای عمودی با رقابت پیشرفت همراه خواهد بود.
فلات محتوایی : این نوع سکون به احساس خستگی کارکنان از مشاغل فعلی خود رخ میدهد که عموما بطور روحیه تکراری و دلزدگی از شغل دیده میشود. نوع دیگر فلاتزدگی، فلات محتوایی است که وقتی فرد به شغل، کاملاً تسلط پیدا میکند و دیگر امکان یادگیری بیشتری ندارد، رخ میدهد. نوع سوم، فلاتزدگی در زندگی است که پژوهشهای اندکی در مورد آن انجام گرفته است
فلات شخصی : این نوع سکون به جهت مسایل شخصی غیر مرتبط با شغل و سازمان رخ میدهد. مانند تغییر سلایق فرد طی زمان. فردی قبلا شغلی را قبول کرده اما با گذشت زمان نسبت به آن شغل تمایلی نشان نمی دهد و فقط بخاطر تعهدی که قبلا به سازمان داده ،مانده است. باردویک (۱۹۸۶) بیان میدارد: فلاتزدگی زندگی کاری، حالت روانشناختی است که به واسطه آن فرد احساس میکند متعهد به احترام به تعهداتی است که در گذشته فرد پذیرفته و دیگر احساس تعلقی به آن تعهدات ندارد
فلات عینی و ذهنی
فرنس ۱۹۷۷ نیز دو تیپ فلات زدگی شناسایی کردند، اما آنها را به شکلی متفاوت تعریف کردند. بین فلات زدگی عینی و ذهنی نیز میتوان تمایز قایل نمود. فلات زدگی عینی اغلب براساس ارشدیت یا حقوق اندازهگیری میشود. فلات زدگی ذهنی احساس کارمند در مورد احتمال پائین توسعه شغل و حرفه اش راتوصیف میکند. طبق اظهارات فرنس دو نوع فلات زدگی شغلی را میتوان تشخیص داد: فلات زدگی شغلی عینی و ذهنی.
فلاتزدگی عینی از عناصر ساختاری و قابل مشاهده نظیر سطوح سلسلهمراتبی و حقوق ساخته شده است. برخی پژوهشگران به اهمیت بعد ذهنی فلات زدگی شغلی اشاره میکنند که با ادراک فردی در مورد پیشرفت و موفقیت در آینده سرو کار دارد. پژوهشگران پیشنهاد میکنند که ادراکات فردی و معیارهای واقعی موفقیت سلسلهمراتبی در حقیقت دو ساختار مجزا محسوب میشوند. مطالعه تجربی بر نوع دوم فلات زدگی یعنی فلات زدگی ذهنی تاکید کرده و فلات زدگی ساختاری و محتوایی را نیز مد نظرقرار میدهد.
سخن پایانی
با افزایش سازمان هایی با ساختار مسطح و کاهش پستهای مدیریتی در لایه میانی، امکان ارتقای عمودی کارکنان در سازمان-ها کاهش یافته است. شیوع فلات سازمانی یکی از پیامدهای عدم موفقیت در رقابت برای تصدی مشاغل در سطوح بالاتر سلسلهمراتب سازمانی خواهد بود. سکون شغلی میتواند منجر به کاهش تعهد ورضایت شغلی کارکنان و حتی خروج از خدمت شود. بنابرایت تجدید ساختار و مهندسی مجدد شغل یا طراحی مجدد فرایند کارها و همچنین غنی سازی و توسعه شغلی و گردش شغلی از راهکارهای اساسی برای خروج از این بحران میباشد.
فلات شغلی با این حس تقویت میشود که آینده چیزی نیست جز امتداد زمان حال. بر اساس تحقیقات انجام شده، فلاتزدگی شغلی پیامدهای فردی و سازمانی بیشماری دارد که در تحقیقات مختلف به آنها اشاره شده است. نتیجه آن است که آنها مجدداً نسبت به شرکت تعهد حاصل کرده و با وضعیت فلات زده شان سازگاری حاصل میکنند. اما، به محض اینکه تشخیص میدهند امکان ترفیع آنها وجود نخواهد داشت، وارد مرحله استعفاء میشوند که در طول این مرحله، به تدریج از کار کنارهگیری کرده و غیر فعال میشوند.
به پرسشنامه فلاشت شغلی میلیمن نیاز شدید دارم تو سایت پارسمدیر موجود هست؟ هزینه برام مهم نیست
روی لینک پرسشنامه فلات شغلی میلیمن کلیک کنید.