انتخاب بهترین پیمانکار

انتخاب بهترین پیمانکار به استفاده از شیوه‌های علمی و عملی برای گزینش فرد مناسب جهت برون‌سپاری فعالیت‌های اجرای یک پروژه اشاره دارد. در انجام پروژه‌های عمرانی، ساختمانی و سازمانی همیشه موضوع انتخاب پیمانکار یک مساله اساسی است. همچنین برای یک کارفرما گزینش پیمانکار مناسب هنگام برنامه‌ریزی پروژه دغدغه بزرگی است.

انتخاب یک پیمانکار نامناسب علاوه بر حاصل نشدن نتیجه مطلوب ممکن است هزینه‌های بازگشت و رفع نواقص کار را نیز برای کارفرما در برداشته باشد. علاوه بر این زمان اجرای پروژه توسط پیمانکار، هزینه مورد نیاز و نحوه مدیریت پروژه از دیگر دغدغه‌های کارفرماست. از این رو انتخاب بهترین پیمانکار یکی از عوامل حیاتی موفقیت مدیریت پروژه است. لازم است که کارفرما پیش از ورود به مرحله تنظیم قرارداد با پیمانکار یک ارزیابی مناسب برای گزینش پیمانکار داشته باشد.

برای گزیش پیمانکار مناسب معیارهای متعددی باید در نظر گرفته شود. در مطالعات مختلف معیارهای متعددی در این زمینه مطرح شده است. وزن و اهمیت این عوامل نیز متفاوت است و بستگی به نوع پروژه دارد. در این مقاله ضمن ارائه معیارهای انتخاب پیمانکار، روش مناسب رتبه‌بندی پیمانکاران نیز بیان می‌شود.

عوامل موثر بر انتخاب بهترین پیمانکار

برخی از مهم‌ترین عوامل عوامل موثر بر گزینش پیمانکار مناسب عبارتند از:

• عوامل فردی و اخلاقی
• بررسی روند انجام کار
• نمونه کار
• مشتریان سابق پیمانکار
• قیمت

خصوصیات اخلاقی پیمانکار

یکی از معیارهای مهم در گزینش بهترین پیمانکار، خصوصیات اخلاقی پیمانکار است. مهم است که به یاد داشته باشید، افرادی را که استخدام می‌کنید باید مدت زمان زیادی را با ایشان سپری کنید. شما مرتباً با ایشان صحبت خواهید کرد و در مورد گزینه‌های مختلف با هم تبادل نظر خواهید داشت. لازم است بتوانید با هم در مورد مسائل مختلف به تفاهم رسیده و تصمیم‌گیری کنید.

بررسی روند انجام کار

برای گزینش بهترین پیمانکار لازم است شما روند انجام کار را توسط هر یک از پیمانکاران به صورت کامل و دقیق مورد بررسی قرار دهید. این بررسی پیش از ورود به کار به شما یک دید واقعی نسبت به مراحل انجام آن کار می‌دهد و مشخص می‌کند که دقیقاً چه انتظاری باید از پروژه داشته باشید. علاوه بر این، بررسی روند انجام کار شناخت خوبی نیز در مورد نحوه انجام کار و انتخاب بهترین پیمانکار به شما می‌دهد.

مشتریان سابق پیمانکار

از جمله معیارهای مناسب برای گزینش بهترین پیمانکار، بررسی نظرات مشتریان سابق پیمانکار است. مشتریان گذشته می‌توانند یک منبع اطلاعاتی ارزشمند در مورد یک پیمانکار خاص باشند. شما با بازدید از سایت‌های مختلف و جستجوی اینترنتی به آسانی می‌توانید نظرات منعکس شده مشتریان را در مورد پیمانکار بیابید. بیشتر مشتریان در ارزیابی‌های خود صادقانه عمل می‌کنند.

قیمت
قیمت ارائه شده، آخرین عامل مهم در گزینش بهترین پیمانکار است. عامل قیمت معمولاً همان جایی است که کارفرمایان در انتخاب یک پیمانکار دچار اشتباه و لغزش می‌شوند. توجه داشته باشید که ارزان‌ترین پیمانکار نمی‌تواند بهترین پیمانکار باشد. ممکن است شما با انتخاب کمترین قیمت پیشنهادی قدری پس‌انداز کنید. اما خطر تحویل گرفتن کار ضعیف را بسیار افزایش می‌دهید.

پرسشنامه انتخاب بهترین پیمانکار

استفاده از پرسشنامه استاندارد انتخاب بهترین پیمانکار شیوه مناسبی است که سازمان‌ها می‌توانند استفاده کنند. از آنجا که در ارزیابی پیمانکاران معیارهای متعدد و متنوعی وجود دارد می‌توان از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره جهت تحلیل استفاده کرد. این پرسشنامه نیز مبتنی بر روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره تنظیم شده است. ابعاد اصلی پرسشنامه ارزیابی پیمانکاران عبارتند از:

• عوامل فنی
• پیشینه و تجربه پیمانکار
• مدیریت و تخصص کادر فنی
• حسن سابقه
• تجهیزات
• عوامل اقتصادی و مالی

در مجموع ۲۸ شاخص برای ارزیابی پیمانکاران در نظر گرفته شده که می‌تواند از دیدگاه مدیران پروژه دستخوش تغییر شود. ابتدا این پرسشنامه را به مدیران پروژه سازمان ارائه کنید. از مدیران بخواهید به هر پیمانکار براساس هر شاخص امتیازی تخصیص دهد. پس از آنکه ماتریس نمرات نهایی بدست آمد می‌توانید بهترین گزینه را با روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره مانند تاپسیس و ویکور یا روش‌های جدیدتری مانند واسپاس و آراس مشخص کنید. وزن معیارها نیز با روش انتروپی یا کریتیک قابل محاسبه است.

خلاصه و جمع‌بندی

یکی از وظایف مهم مدیر پروژه در پروژه‌های مختلف، انتخاب بهترین پیمانکار است. این در حالی است که انتخاب پیمانکار مناسب از میان متقاضیان بیشماری که در بازار موجودند، کاری دشوار است. در پروژه‌های سازمانی که به ایجاد دارایی‌های بلندمدت می‌انجامند، انتخاب پیمانکاران مناسب که سبب اطمینان از کیفیت اجرا شوند، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. دستیابی به چنین هدفی، تا حد زیادی به کارایی عملکرد پیمانکار منتخب بستگی دارد.

آنچه که واضح است آن است که تمام فرآیندهای مربوط به ساخت و ساز دارای ریسک هستند. مدیریت ریسک قراردادها تنها بخشی از مدیریت ریسک حقوقی شرکت‌های ساختمانی را تشکیل می‌دهد. از این طریق بعنوان بخشی از مدیریت جامع ریسک شرکت‌ها محسوب می‌شود. هم‏چنین مدیریت ریسک قراردادها، ریسک‌های دیگر سازمان را با استفاده از روش‌های مدیریت و برنامه‌ریزی قرارداد، پوشش می‌دهد.