پروتکل مصاحبه

پروتکل مصاحبه فرمی شامل دستورالعمل‌هایی برای فرایند مصاحبه، پرسش‌هایی که باید پرسیده شود و فضایی برای یادداشت برداری پاسخ‌های مصاحبه‌شونده است. این فرم است توسط پژوهشگر یا گروه پژوهشی طراحی می‌شود. این راهنمای مصاحبه باعث حصول اطمینان از رعایت خطوط اساسی پژوهش با مصاحبه‌شونده می‌شود. راهنما به عنوان فهرست بررسی در مصاحبه بکار می‌رود تا از پوشش همه موضوعات مرتبط اطمینان حاصل شود. راهنما به مصاحبه‌کننده این امکان را می‌دهد تا بهترین استفاده را از زمان محدود در دسترس در موقعیت مصاحبه ببرد.

نوشتن پروتکل مصاحبه ابزاری است که به مصاحبه کننده کمک می‌کند تا مهم‌ترین اطلاعاتی که تلاش می‌کند بدست آورد را مشخص کند. این ابزار سبب می‌شود تا پژوهشگر در صول مصاحبه نکات کلیدی را فراموش نکند. همچنین به مصاحبه‌کننده یادآوری می‌کند تا نکات مهم اطلاعات مانند بیان هدف مصاحبه، آنچه برای گردآوری داده‌ها انجام خواهد گرفت و نگرانی مربوط به محرمانه بودن را برای مصاحبه‌شونده بازگو کند. در مقاله حاضر آموزش تهیه یک پروتکل مناسب برای انواع مصاحبه و گردآوری داده‌ها در پژوهش کیفی ارائه شده است.

نمونه پروتکل مصاحبه

پروتکل مصاحبه پژوهشی مورد استفاده در انجام تحقیق کیفی و پایان‌نامه دکتری به شیوه‌ای استاندارد قابل تدوین است. مصاحبه‌های ساختاری جهت به دست آوردن اطلاعاتی که بعدأ میتوانند مقایسه شوند. بهتر است این روش در پایان مطالعه و نیز جهت آزمون فرضیه خاصی که محقق در ذهن دارد، مورد استفاده قرار گیرند.

مصاحبه‌های غیر رسمی شبیه مکالمه عادی است که در آن علایق محقق و آزمودنی دنبال می‌شود. این نوع مصاحبه متداول ترین نوع در تحقیق کیفی است و هدف آن رسیدن به این است که مردم چگونه فکر می‌کنند و آن را با افکار دیگران مقایسه کند. انجام این نوع مصاحبه بسیار دشوار است، زیرا موضوعات اخلاقی مطرح می‌شود و محقق اغلب باید تصمیم‌گیری‌های حساسی را انجام دهد. برای کسب اطلاعات دقیق باید یک جو اعتماد، همکاری و احترام متقابل را ایجاد کرد.

نمونه پروتکل مصاحبه

تکنیک دیگری که توسط وولکات تعریف شده، تکنیک اطلاعات کلیدی است. در اینجا محقق با شخصی که به نظر می‌رسد اطلاعات مفصلی در مورد روابط و رویدادهای گذشته و حال دارد، خوش بیان و قابل دسترسی است، مصاحبه می‌کند. این افراد میتوانند اطلاعاتی را فراهم کنند که دیگران معمولا نادیده می‌گیرند و یا اطلاعاتی که بینش‌های با ارزشی را فراهم می‌کنند. از اطلاعات حاصل، برای تأیید داده‌های حاصل از روش مشاهده ویا روش تحلیل اسناد، استفاده می‌شود.

مصاحبه‌های گذشته نگرانه، نوعی مصاحبه است که در آن محقق از مخاطب می‌خواهد یک اتفاق گذشته را به یاد آورد و بیان کند. اما این روش نمی تواند داده‌های معتبری فراهم سازد. انواع سوالاتی که باید در مصاحبه مطرح شوند، به هنگام مصاحبه و همراه با رفتار محقق در زیر ارائه شده است.

خلاصه و جمع‌بندی

گردآوری داده‌ها در تحقیقات کیفی و انجام پایان‌نامه دکتری اهمیت زیادی دارد. انجام مصاحبه یکی از بخش‌های نگارش پایان‌نامه‌های دکتری مدیریت در روش کیفی یا آمیخته است. هم در روش تحقیق کیفی و هم در روش پژوهش آمیخته پایان‌نامه دکتری، ما از مصاحبه برای جمع آوری داده‌های تحقیق استفاده میکنیم. مصاحبه، روش مهمی برای بررسی برداشت‌های حاصل از مشاهده است. هدف مصاحبه پی بردن به آنچه که در ذهن مردم است، می‌باشد.

پاتون معتقد است ما برای یافتن آنچه که به طور مستقیم قابل مشاهده نیست، با مردم مصاحبه می‌کنیم. ما نمی‌توانیم همه چیز را مشاهده کنیم. نمی‌توانیم احساسات، افکار و مقصودها را مشاهده کنیم. نمی‌توانیم رفتارهایی را که در گذشته و یا در غیاب ما رخ داده است، مشاهده کنیم. به همین ترتیب نمی‌توانیم مشاهده کنیم که مردم، دنیا را در ذهن خود چگونه تصور می‌کنند. در مورد همه اینها ما باید از آنها سوال کنیم.

دانلود مقاله آموزش تدوین پروتکل مصاحبه

منبع

Patton, M. Q. (1990). Qualitative Research and Evaluation Methods. Newbury Park, CA: Sage.