هم‌افزایی نظری
هم‌افزایی نظری (Theoretical Contribution) سهمی است که یک پژوهش در افزایش دانش و گستره شناخت پیرامون پدیده مورد مطالعه به خود اختصاص می‌دهد. این مفهوم به میزان زیادی به مفهوم نوآوری پژوهش نزدیک است اما مترادف آن نیست.
زمانیکه پژوهشی انجام می‌شود بسیار کلیدی است که معرفت و شناختی در زمینه موردمطالعه به دانش موجود اضافه شود. پژوهشگران باید سهمی را که پژوهش آنها در گسترش دانش و معرفت ایفا می‌کند به‌درستی مشخص کنند. هرچه این سهم بیشتر باشد جنبه نوآوری پژوهش نیز بیشتر خواهد بود. البته این گزاره به صورت عکس نیز صادق است یعنی هرچه نگاه نوآورانه پژوهش بیشتر باشد سهم پژوهش در گسترش دانش نیز بیشتر خواهد شد.
هم‌افزایی نظری چیست؟
بسیاری از پژوهشگران و دانشجویان از من می‌پرسند کانتریبیوشن یعنی چه؟ در بیان مساله یک پروپوزال یا مقدمه یک مقاله علمی داوران از ضعف کانتریبیوشن یاد می‌کنند. در چنین شرایطی پژوهشگران بسیار مستاصل هستند. دلیل این استیصال دو نکته اصلی دارد: نخست اینکه بسیاری پژوهشگران حتی معنای کانتریبیوشن را نمی‌دانند. دو دیگر آنکه حتی اگر معنای آن نیز به درستی درک شود پاسخ قانع‌کننده‌ای برای آن ندارند.
کانتریبیوشن (Contribution) در زمینه روش پژوهش همان «هم‌افزایی نظری» است که در کتاب‌های روش پژوهش و آموزه‌های داخلی خیلی مرسوم نیست. برای ارائه نظریه و نظریه‌پردازی براساس دیدگاه دوبین (۱۹۷۸) باید به پرسش‌های اساسی پاسخ دهید:
چه (What): پدیده مورد مطالعه از چه سازه‌هایی تشکیل شده است؟
چگونه (How): الگوی روابط میان این سازه‌ها چگونه است؟
چرا (Why): پویایی‌های زیربنایی روان‌شناختی، اقتصادی و اجتماعی که سازه‌ها و روابط آنها را دستخوش تغییر می‌کنند چه هستند؟ این مفروضه‌ها مانند یک چسب نظری است که مدل را انسجام می‌بخشد.
بیشتر پژوهشگران یک نظریه جدید ارائه نمی‌کنند. در عوض آنها می‌کوشند تا نظریه‌های موجود را گسترش دهند. در چنین شرایطی پرسش کلیدی آن است که این گسترش از هم‌افزایی نظری کافی برای انتشار برخوردار است؟ این برای داوران هر نشریه بسیار مهم است تا سهم مقاله را در گسترش قلمرو دانش و شناخت بدانند.
خلاصه و جمع‌بندی
شما باید بتوانید در مقاله علمی خود به صورت روشن و شفاف ایده پژوهشی خود را برای مخاطب توصیف کنید. این موضوع که در محیط های آکادمیک به عنوان کانتریبیوشن (Contribution) پژوهش شناخته می‌شود بیانگر میزان نوآوری و خلاقیت در پژوهش است. هرچه کانتریبیوشن یک پژوهش بالاتر باشد، میزان نوآوری در آن بالاتر بوده و مقاله منحصربه‌فردتر و کاربردی تر جلوه خواهد کرد. چنانچه مقالات چاپ شده در ژورنال‌های برتر در سال‌های گذشته را بررسی کنید متوجه خواهید شد تمامی این مقاله‌ها از سهم نظری بالایی برخوردار هستند. این یعنی این مقالات به موضوعات جدید و کاربردی در جامعه ارتباط دارند.
فهرست منابع
حبیبی، آرش. (۱۴۰۱). روش تحقیق پیشرفته. تهران: نارون.
Dubin, R. (1978) Theory development. New York: Free Press.
Whetten, D. A. (1989). What constitutes a theoretical contribution?. Academy of management review, 14(4), 490-495.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
روش تحقیق | ۱۰ اسفند ۰۱
