بنیاد مدیریت کیفیت اروپا EFQM

بنیاد مدیریت کیفیت اروپا (EFQM) یک نهاد غیر انتفاعی است که با هدف کمک به سنجش و بهبود کیفیت عملکرد سازمان‌ها تاسیس شده است. این نهاد در سال ۱۹۸۸ میلادی توسط ۱۴ شرکت معتبر اروپایی وبا حمایت اتحادیه اروپا تاسیس شد. در حال حاضر بیش از ۸۰۰ شرکت اروپایی در این سازمان عضویت دارند.

مأموریت این سازمان ایجاد یک نیروی راه برنده در جهت سرآمدی عملکرد و چشم‌انداز آن درخشش سازمان‌های اروپایی در جهان است. ریاست وقت اتحادیه اروپا به هنگام امضای موافقت نامه تاسیس این بنیاد، چنین اظهار می‌دارد : تلاش برای بهبود و ارتقای کیفیت یکی از پیش نیازهای موفقیت برای تک تک شرکت‌ها و رقابت‌پذیری همه ما، به صورت جمعی است.

بنیاد مدیریت کیفیت اروپا EFQM در کنار جایزه دمینگ و در کنار جایزه مالکوم بالدریج یکی از انواع الگوهای تعالی سازمانی است. این بنیاد نقش اساسی در جهت بر غیب شرکت‌های اروپایی برای توسعه مدیریت کیفیت داشته است. شرکت‌های اروپایی پذیرفته اندکه مدیریت کیفیت فراگیر راهی برای مدیریت فعالیت‌ها در جهت دستیابی به کار آیی موثر و مزیت‌های رقابتی است که تضمین کننده موفقیت در دراز مدت است. این مهم میسر نمی‌شود مگر با تامین نیازهای مشتریان، کارکنان و دیگر ذی‌نفعان سازمان. این عقیده روز به روز در بین شرکت‌های اروپایی بیشتر رواج می‌یابد.

ابعاد مدل بنیاد مدیریت کیفیت اروپا EFQM

مدل سرآمدی EFQM به عنوان چارچوبی اولیه برای ارزیابی و بهبود سازمان‌ها معرفی شده است. این الگو نشان دهنده مزیت‌های پایداری است که یک سازمان سرآمد باید به آن‌ها دست یابد. طراحی این مدل، به صورت جدی از سال ۱۹۸۹ میلادی آغاز و مدل بنیاد مدیریت کیفیت اروپا EFQM در سال ۱۹۹۱ معرفی شد. این مدل به سرعت مورد توجه شرکت‌های اروپایی قرار گرفت و مشخص شد سازمان‌های فعال در بخش عمومی و صنایع کوچک هم علاقمندند از آن استفاده کنند. در سال ۱۹۹۵ ویرایش مربوط به بخش عمومی و در سال ۱۹۹۶ نسخه مربوط به سازمان‌های کوچک تهیه شد. اگر چه این مدل همواره مورد توجه و بازبینی بنیاد اروپایی کیفیت قرار داشته است اما مهم‌ترین بازبینی که منجر به اعمال تغییر در مدل شد در سال ۱۹۹۹ اتفاق افتاد. ابعاد این مدل به دو دسته توانمندسازها و نتایج تقسیم می‌شود.

توالی متغیرهای بنیاد مدیریت کیفیت اروپا EFQM

توانمندسازها عبارتند از:

رهبری
منابع انسانی
خط‌مشی و استراتژی
شرکت‌ها و منابع
فرایندها

نتایج عبارتند از:

کارکنان
مشتریان
جامعه
سازمان

اجرای جایزه ملی بهره‌وری و تعالی سازمانی این امکان را فراهم می‌کند که بسیاری از سازمان‌های ایرانی با مدل تعالی سازمانی EFQM آشنا شوند. شرکت‌ها می‌توانند از آن به عنوان ابزاری برای اعمال روش‌های نوین مدیریتی در سازمان خود استفاده کنند. حضور فعال سازمان‌ها در فرایند جایزه ملی بهره‌وری و تعالی سازمانی نشانگر این است که سازمان‌های برتر ایرانی قصد دارند تا خود را با دیگر سازمان‌ها مقایسه کنند تا به این ترتیب گام‌های بلندتری را در مسیر تعالی برداشته و ضمن افزایش توان رقابتی، بر پایداری سازمان خود افزوده و در تحقق اهداف سازمانی به موفقیت‌های بیشتری دست یابند.

الگوی امتیازات بنیاد مدیریت کیفیت اروپا EFQM

با بکار‌گیری مدل بنیاد مدیریت کیفیت اروپا EFQM ضمن اینکه یک سازمان میزان موفقیت خود را در اجرای برنامه‌های بهبود در مقاطع مختلف زمانی مورد ارزیابی قرار می‌دهد، می‌تواند عملکرد خود را با سایر سازمان‌ها و به ویژه بهترین آنها مقایسه نماید. کل امتیازات این الگو ۱۰۰۰ امتیاز است. توانمندسازها ۵۰۰ امتیاز و نتایج نیز ۵۰۰ امتیاز دارند. نتایج مشتریان و نتایج کلیدی با ۱۵۰ امتیاز بیشترین امتیاز را دارند. سایر ابعاد هر کدام ۱۰۰ امتیاز را به خود اختصاص می‌دهند.

الگوی امتیازات EFQM

بر اساس مدل بنیاد مدیریت کیفیت اروپا EFQM ارزیابی امتیاز صورت میگیرد در این حالت جوایز بر حسب میزان امتیازات اخذ شده مطابق جدول زیر می‌باشد. تغییرات به وجود آمده در اقتصادجهانی و تلاش‌های انجام شده توسط سازمان تجارت جهانی (WTO) در راستای جهانی کردن اقتصاد و افزایش رقابت، کشورهای مختلف اعم از توسعه یافته و یا در حال توسعه را به این باور رسانده است که، برای حضور و بقا در بازارهای منطقه ای، جهانی و حتی داخلی باید توان و قابلیت رقابت‌پذیری صنایع و سازمان و سازمان‌های خود را افزایش دهند. مدل‌های تعالی سازمانی یا سرآمدی کسب‌وکار، بعنوان ابزارهای قوی برای سنجش میزان استقرار سیستم‌ها در سازمان‌های مختلف به کار گرفته می‌شوند. همانطور که مشاهده می‌شود جوایز طلایی برای امتیاز بالای ۶۰۰ قابل اخذ است.

جدول امتیاز و جوایز تعالی سازمان

نتیجه‌گیری و بحث

مهم‌ترین تغییرات آن توجه به رویکردهای مؤثر بر نتایج مشتریان ونیز موضوعات مرتبط با شراکت و مدیریت دانش بوده است. در سال ۲۰۰۱ میلادی مدل سازمان‌های کوچک هماهنگی بیشتری پیدا کرد و تحت نام ‹مدل سرآمدی EFQM و متوسط با مدل سرآمدی EFQM ویرایش سازمان‌های کوچک و متوسط › معرفی شد. در سال ۲۰۰۳ میلادی ویرایش جدیدی ازمدل EFQM ارائه شد که نسبت به نسخه ۱۹۹۹ دارای تغییرات قابل ملاحظه‌ای در زیر معیارها ونک‌ها راهنما است. سازمان هابدون توجه به نوع، اندازه، ساختار و آمادگی‌شان برای موفقیت، نیازمند استقرار سیستم‌های مدیریتی مناسب هستند.

مدل تعالی EFQM ابزاری عملی برای کمک به سازمان‌ها برای درک کمبودها و نواقص و نهایتاً خلق راهکارهایی در جهت ایجاد سیستم‌های مدیریتی مناسب از طریق جایگاه سازمان در مسیر تعالی است EFQM. خود ر ا متعهد به پژوهش و به روزرسانی مدل با استفاده از نتایج هزاران سازمان اروپایی و غیر اروپایی می‌داند. با این روش، این مدل همواره پویا مانده و در راستای تفکر مدیریتی روز حرکت خواهد کرد.

در سازمان‌های صنعتی ایرانی که قصد دارند تا خود را با دیگر سازمان‌ها مقایسه کنند تا به این ترتیب گام‌های بلندتری را در مسیر تعالی برداشته و ضمن افزایش توان رقابتی، بر پایداری سازمان خود افزوده و در تحقق اهداف سازمانی به موفقیت‌های بیشتری دست یابند. مدلی که بیان شد، دیدگاه‌های وسیعی برای حصول تعالی مورد قبول در تمامی عملکردهای مورد انتظار دارد وبر این پایه استوار است که نتایج متعالی در عملکرد، مشتریان، کارکنان و جامعه از طریق رهبری، اتخاذ سیاست استراتژی، افراد، مشارکت، منابع و فرآیندها به دست می‌آید.