پرومته (PROMETHEE)
پرومته (PROMETHEE) یکی از روشهای تصمیمگیری چندشاخصه برای انتخاب گزینه بهینه است که با تشخیص نوع تابع به سنجش برتری گزینهها میپردازد. این روش توسط دو استاد بلژیکی به نام ژاپن پیر برنز و برتراند مارسکال در دهه ۱۹۸۰ ارائه شد.
واژه پرومته (PROMETHEE) سرواژه عبارت Preference Ranking Organization METhod for Enrichment Evaluations میباشد. برگردان پارسی آن «روش سازماندهی به رتبهبندی ترجیحی جهت ارزیابی بهتر» است. در ارزیابی تعدادی گزینه براساس تعدادی معیار، باید نوع شاخص، تابع برتری، آستانه بیتفاوتی و آستانه برتری مشخص شود. برای افزایش کارایی «تحلیل هندسی برای کمک متقابل» یا به اختصار تکنیک GAIA استفاده میشود.
این روش دو نوع از اطلاعات را مورد استفاده قرار میدهد: اطلاعات برتری و اطلاعات مادونی که براساس آن میزان بهتر بودن و میزان بدتربودن گزینهها مشخص میشود. یعنی گزینهها یکبار براساس میزان بهتر بودن و یک بار براساس میزان بدتر بودن رتبهبندی میشوند. روش پرومته از پیچیدهترین روشهای تصمیمگیری چندمعیاره میباشد که نتایج آن از دقت بسیاری زیادی برخوردار است. این روش با استفاده از نرمافزار ویژوال پرومته دانشجویان رشتههای مدیریت و صنایع میتوانند مسائل تصمیمگیری چندمعیاره که مربوط به درس تحقیق در عملیات میباشد را حل کنند.
گامهای انجام روش پرومته
تشکیل ماتریس تصمیم
نخستین گام در این تکنیک تشکیل ماتریس تصمیم است. ماتریس تصمیمگیری یک ماتریس برای ارزیابی تعدادی گزینه براساس تعدادی معیار است. یعنی ماتریسی که در آن هر گزینه براساس تعدادی معیار امتیازدهی شده است. ماتریس تصمیم با X و هر درایه آن با xij نشان داده میشود.
ماتریس تصمیم
تعیین آستانه برتری و بی تفاوتی
قبل از اقدام به تحلیل باید نوع هر معیار (بیشینه یا کمینه)، آستانه برتری، آستانه بیتفاوتی و نوع تابع برتری مشخص شود.
آستانه بیتفاوتی : میزانی از اختلاف که اهمیتی در ارجحیت دو گزینه رقیب نداشته باشد آستانه بیتفاوتی نامیده میشود. بطور قراردادی آستانه بیتفاوتی با حرف q نمایش داده میشود.
آستانه برتری : آستانه برتری میزانی از اختلاف است که به ازای آن یک گزینه نسبت به گزینه رقیب برتری کامل خواهد داشت. بطور قراردادی آستانه برتری با حرف p نمایش داده میشود.
تشخیص نوع تابع
همیشه هم آستانه برتری و آستانه بی تفاوتی وجود ندارد. در برخی موارد ممکن است فقط یکی از این دو وجود داشته باشد بنابراین براساس نوع ارجحیت معیار، از توابع مختلفی استفاده میشود. مهم ترین بخش تکنیک پرومته تشخیص نوع تابع است. انواع توابع روش پرومته PROMETHEE در شکل زیر ارائه شده است.
انواع توابع در روش پرومته
موزون کردن ماتریس
پس از آنکه مقادیر آستانه بی تفاوتی، آستانه برتری و نوع تابع مشخص شد باید ماتریس تصمیم موزون شود.
برای این منظور وزن هر معیار در تمامی درایههای زیر همان معیار ضرب میشود. وزن معیارها باید از قبل مشخص شود. برای این منظور معمولاً از تکنیک آنتروپی، AHP، روش بهترین بدترین (BWM) و روش سوارا SWARA استفاده میشود.
ماتریس تصمیم موزون
تعیین وزن نهایی گزینهها
باید توجه داشت برای شاخصهای Max اگر فاصله منفی باشد برابر صفر خواهد بود. برای شاخصهای Min این رابطه به صورت عکس حاکم است. بنابراین ابتدا اختلاف گزینه یک را با سایر گزینهها حساب میکنیم. برای این کار به سادگی عمل تفریق را انجام میدهیم. در مرحله بعد میزان اختلاف معنادار را با توجه به نوع تابع برتری حساب میکنیم. به علت تنوع در شاخصها امکان خطا در محاسبات دستی زیاد است بنابراین از نرمافزار برای انجام محاسبات استفاده شده است. در تکنیک PROMETHEE مانند تکنیک پرومته دو نوع از اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد: اطلاعات برتری و اطلاعات مادونی. بنابراین پس از محاسبه ماتریسهای ترجیحی و مادونی میتوان ترجیح نهایی گزینهها را محاسبه کرد. براساس جریانهای مثبت و منفی خروجی نرمافزار پرومته میتوان رتبهبندی پایانی را انجام داد.
آموزش کامل روش پرومته
دانلود آموزش کامل روش پرومته به صورت مصور براساس کتاب منصور مومنی همراه با مثال حل شده
دانلود اسلایدهای آموزش روش پرومته
پاورپوینت آموزش روش پرومته شامل ۲۸ اسلاید قابل ویرایش و متن باز
دانلود اصل مقاله تکنیک پرومته
