صنعت گردشگری

صنعت گردشگری Tourism Industry به مسافرت‌های افراد از مکانی به مکان دیگر با اهداف تفریحی، اجتماعی و تجاری اشاره دارد. این مسافرت می‌تواند داخلی یا خارجی باشد و با اهداف فردی یا گروهی صورت گیرد. میزان گردش مالی این صنعت بسیار بالا است و از توریسم در بازاریابی بین‌الملل با عنوان صادرات نامرئی یاد می‌شود.

گردشگری یکی از صنایع مهم غیر نفتی است که تاثیر بسزایی در جذب منابع ارزی و توسعه و رونق بازارهای کشور دارد. در سالیان گذشته، اهمیت صنعت گردشگری در سطح بین‌المللی هم از لحاظ تعداد گردشگران و هم از لحاظ درآمد ارزی همواره و به طور بی سابقه در حال افزایش بوده است. از مهم ترین عواملی که می‌تواند موجب جذب گردشگران بین‌المللی و داخلی شود تاسیسات و تجهیزات مربوط به صنعت گردشگری در داخل کشور میزبان می‌باشد.

از میان این تاسیسات، مراکز اقامتی به عنوان مبدا و مقصد گردش‌های روزانه در شهر از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. از این رو توزیع بهینه و مکان یابی صحیح آن‌ها از درجه اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا مکان یابی صحیح این مراکز می‌تواند باعث آرامش خاطر گردشگران و رفع نیازهای آن‌ها در زمینه اقامت، رونق گرفتن هرچه بیش تر صنعت گردشگری و همچنین موجب رشد اقتصادی و افزایش درآمدهای گردشگری شود. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله به تشریح صنعت گردشگری پرداخته شده است.

اهمیت صنعت گردشگری

صنعت گردشگری به‌عنوان بزرگ‌ترین صنعت درجهان و مهمترین منبع درآمد و ایجاد فرصت‌های شغلی برای بسیاری از کشورهای دنیا می‌باشد. این صنعت به علت اهمیتی که از نظر اقتصادی، اجتماعی دارد هر روز بیشتر مورد توجه قرار گرفته و دولت‌ها به آن اهمیت زیادی می‌دهند. صنعت گردشگری با ایجاد بالاترین میزان ارزش افزوده به صورت مستقیم و غیرمستقیم توانسته است. سایر فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی را نیز تحت تأثیر خود قرار دهد. لوئیس ترنر، توریسم را به‌عنوان پیچیده ترین و جایگزین‌ترین صنعتی می‌داند. کشورهای جهان سوم باید آن را دنبال کنند و خود عامل مهمی در کاهش فقر و بیکاری است.

صنعت گردشگری نوعی سرمایه‌گذاری غیر‌مستقیم خارجی در داخل کشور است. اثرهای انبساطی آن در کلیه بخش‌های اقتصادی، اثرهای توسعه‌ای دارد. به همین دلیل برنامه‌ریزی عامل مهمی‌ برای دستیابی به موفقیت در بخش گردشگری است. این مجریان را بر آن می‌دارد تا بر اساس محدودیت زمانی‌، خود را به نقطه عطف دیدگاه سیاست‌گذاران نزدیک کنند.

صنعت توریسم از دو جهت عمده حائز اهمیت بسیار است. اول اینکه، موجبات آشنایی ملل با دیگر فرهنگ‌ها، نژادها، اقوام، سرزمین‌ها، گویش‌ها را فراهم کرده است. دوم، از نظر اقتصادی به عنوان یک منبع تأمین درآمد و ارز محسوب می‌شوند. کشورهای مختلف جهان در توسعه این صنعت و تلاش برای استفاده از امکانات گوناگون و جاذبه‌های مختلف، در پی جذب گردشگران به‌سوی خود هستند. گردشگری در حال مبدل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است. بسیاری از برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران توسعه، از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می‌کنند.

صادرات نامرئی و صنعت توریسم

صنعت گردشگری را صادرات نامرئی نامیده‌اند، که عمدتاً حجم گردشگری ورودی به کشور را شامل می‌شود. این صنعت برای کشور میزبان ارزآوری و اشتغالزایی به همراه دارد. حجم و گردش مالی این صادرات در جهان بسیار زیاد است. این گردش مالی بالا سسب شده تا صنعت گردشگری در رده سوم تا ششم گروه صنایع (نظامی، نفت، فناوری اطلاعات، حمل و نقل و خودرو) قرار گیرد.

گردشگری و جهانگردی در بسیاری از کشورها به منزله نمادی از هویت فرهنگی و یکی منابع مهم کسب ارز است. صنعت جهانگردی به عنوان بزرگترین و متنوع ترین صنعت در دنیا به حساب می‌آید. بسیاری از کشورها اینن صننعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال ز ایی،رشد بخش خصوصی و توسعه ی ساختار زیربنایی می‌دانند. صنعت گردشگری امروزه به قدری در توسعه اقتصادی، اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نام نهادند.

در جهان آن دسته از کشورهای که توانسته صنعت گردشگری را به‌خوبی مدیریت کنند، به عواید سرسام‌آوری دست یافته‌اند. در واقع امروزه توجه سیاست‌گذاران و برنامه ریزان کشورها به صنعت گردشگری به‌عنوان یک استراتژی توسعه اقتصادی، فرهنگی‌، امنیتی و سیاسی بیش‌ازپیش معطوف این امر شده و آثار مثبت اقتصادی و فرهنگی آن موردتوجه جدی دولت‌ها و ملل گوناگون قرارگرفته است. بسیاری از کشورها با بهره‌گیری از این صنعت به نقطه اوج اهداف موردنظر دست‌یافته‌اند. به‌نحوی‌که بیشترین درآمد خود را از طریق آن تأمین می‌کنند. همچنین در زمره کشورهای توسعه‌یافته جهان مطرح‌شده‌اند.

سهم ایران از صنعت توریسم

سهم ایران از صنعت گردشگری تنها حسرت است. همه می‌دانیم ایران از چه میراث تاریخی گرانبهایی برای گردشگری تاریخی برخوردار است. طبیعت چهارفصل ایران برای گردشگری تفرجی و گردشگری طبیعت چقدر مناسب است. روستاها و شهرهای مختلف زمینه را برای گردشگری شهری و گردشگری روستایی مهیا کرده است. اما عاملی مانند بختک سال‌ها است که ایران را رنج می‌دهد. کسی به ایران سفر نمی‌کند و ایران منزوی شده است و دلیل آن هم اهریمن است.

ایران به تصدیق سازمان یونسکو، از نظر وجود آثار تاریخی و فرهنگی در میان هشت کشور نخست جهان جای دارد. از منظرجاذبه‌های اکوتوریسمی و تنوع اقلیمی جزو پنج کشور برتر دنیاست. طبیعت چهار فصل ایران، وجود دریا، کویر، چشمه‌های آب گرم، حیات وحش متنوع و انحصاری،جاذبه‌های گردشگری مذهبی و تمدن هفت هزار ساله این قابلیت را به ایران بخشیده است. بنابراین ایران در ردیف‌های نخست گردشگری جهان حرف نخست را بزند.

جذب و هدایت سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف این صنعت لازم است. با توجه به نیاز فراوان بخش‌های مختلف این صنعت از جمله در بخش تاسیسات، تجهیزات و ناوگان حمل و نقل، در بخش ساخت هتل‌ها، در بخش پذیرایی‌های بین‌راهی و رستوران‌های شهری، در بخش خدمات اختصاصی گردشگری خصوصاً آموزش کارکنان و حوزه فناوری اطلاعات، گردشگری و… باید از اصول مدیریت علمی پیروی شود. به‌کارگیری نیروهای متخصص و با تجربه گردشگری و مدیریت این صنعت بر اساس برنامه جامع گردشگری مصوب و برنامه‌های اجرایی آن.

ادبیات پژوهش و مبانی نظری صنعت گردشگری

فصل دوم صنعت گردشگری شامل ادبیات پژوهش و مبانی نظری صنعت توریسم و گردشگری تهیه شده است. فصل دوم صنعت گردشگری شامل فهرست کامل منابع بوده و به صورت فایل ورد قابل ویرایش می‌باشد.

خلاصه و جمع‌بندی

در شرایط فعلی، عوامل سنتی صنعت گردشگری مانند جاذبه‌های طبیعی و آثار باستانی دیگر بعنوان تنها عوامل جذب توریست مطرح نیستند. بلکه عوامل دیگری هستند که نقش کلیدی در جذب گردشگر و ایجاد رضایت در بین آنها ایفاء می‌کنند. بدین ترتیب، شناسایی آن دسته از ویژگی‌های میزبان که باعث تشویق گردشگران به سفر به کشور مورد نظر می‌شود از اهمیت شایانی برخوردار است. چرا که با شناسایی این عوامل خواهیم توانست با سرمایه‌گذاری مناسب و ارتقاء کمی و کیفی آنها راه را برای جذب هرچه بیشتر گردشگران هموار نموده و بدین ترتیب بازار گردشگری در مناطق توریستی را رونق ببخشیم.

از طرف دیگر با پیشرفت فناوری، امروزه شاهد پدیده‌ای به نام کاناپه‌گردی در صنعت گردشگری هستیم. پدیده کاناپه‌گردی در یک تعریف عام اشاره به این نکته دارد که گردشگر برای کاهش هزینه‌های مسافرت، از طریق وب‌سایت‌های اینترنتی اقدام به شناسایی و انتخاب مقصد سفر خود می‌کند. با توجه به گستردگی این پدیده و رواج استفاده از اینترنت در سطح جهان، لازم است میزبان از زیرساخت‌ها و امکانات مناسبی برخوردار باشد تا بتواند بعنوان مقصد گردشگر مورد انتخاب قرار گیرد.

مطالعه نشان می‌دهد که در کشورهای مختلف دنیا به صنعت گردشگری به‌عنوان یک هدف کلان نگاه می‌کنند. مثلاً با نگاهی گذرا به درآمدهای گردشگری کشورهای مختلف به این نتیجه می‌رسیم که نگاه کشورهای مختلف دنیا به توسعه گردشگری با اهداف مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و … کاملاً متفاوت بوده است. اما اکثر کشورها، توسعه اقتصادی را در درجه اول اولویت قرار داده‌اند. بدین دلیل که گردشگری به‌سرعت رشد یافته و به بزرگ‌ترین صنعت دنیا تبدیل‌شده است. منافع عمده اقتصادی را به اقتصاد ملی کشورها وارد کرده است. گردشگری و توریسم اینک به‌عنوان صادرات نامرئی کشورها لقب گرفته است.