روایی و پایایی روش پدیدارشناسی
روایی و پایایی روش پدیدارشناسی ملاکی برای اطمینان از درستی دادهها، تکرارپذیری آنها و تحلیل صحیح تجربه زیسته مشارکتکنندگان میباشد. پدیدارشناسی یک روش تحقیق کیفی مبتنی بر پارادایم تفسیری است که برای تحلیل انواع مصاحبه در تحقیق کیفی و کسب دانش از ماهیت پدیدهها مورد استفاده قرار میگیرد. این روش در سایت پارس مدیر تشریح شده است اما مانند سایر پژوهشهای کیفی بررسی روایی و پایایی تحقیق کیفی همیشه برای پژوهشگران از اهمیت برخوردار است.
دقت کنید روایی و پایایی برای ابزار اندازهگیری مصداق ندارند نه روش تحلیل دادهها. با این وجود از آنجا که پژوهشگران ایرانی همه چیز را باهم خلط میکنند در این زمینه نیز راهکارهای خاص خودشان را ارائه کردهاند. برای سنجش اعتبار تحلیل پدیدارشناسانه بهتر است از معیارهای چهارگانه لینکلن و گوبا استفاده کنید. اگر علاقهمند به مقادیر کمی هستید برای اطمینان از کدگذاری باز از روش هولستی بهره بگیرید. برای اطمینان از کدگذاری محوری نیز کاپای کوهن را محاسبه نمایید. در این نوشتار روش سنجش روایی و پایایی در تحقیق پدیدارشناسی تشریح شده است.
معیارهای سنجش روایی و پایایی پدیدارشناسی
کدام معیارها را میتوان به عنوان معیار کیفیت یک مطالعه پدیدارشناسی مورد قضاوت قرار داد؟ دستهای از معیارها را میتوان در مورد گامهای اجرای تحقیق و یا شکل اصلی پدیدارشناسی متعالی قرار داد. کرسول معتقد است در خلال بحث درباره روش پدیدارشناسی بیشتر پایایی و روایی آن مغفول واقع شده است، اما پل کینگ هورن به موضوع پایایی و روایی، زمانی که وی بحث میکند که آیا یافتهها معتبر هستند؟ نزدیک شده است.
به زعم کرسول، اعتبار به دقتی که یک ایده به خوبی ایجاد و حمایت شود، مرتبط است. او میپرسد: آیا توصیف ساختاری عمومی، تصویری صحیح در مورد ویژگیهای مشترک و ارتباطات ساختاری ارائه میدهد؟ وی ادامه میدهد برای تعیین اعتبار پژوهش پدیدارشناسی پنج پرسش ممکن است، از پژوهشگر پرسیده شود.
استاندارد وضع شده از سوی کرسول برای سنجش کیفیت پدیدارشناسی عبارت است از:
– ایا نویسنده فهمی از اصول فلسفی پدیدارشناسی داشته است؟
. آیا نویسنده پدیده روشن و صریحی برای مطالعه در اختیار دارد؟ یعنی پدیدهای که به شیوهای دقیق ساختار بندی شده باشد؟
. آیا نویسنده از رویهای منسجم و سامانمند در تحلیل دادههای پدیدارشناسی بهره برده است؟ مانند رویه پیشنهادی موستا کاس؟
– ایا نویسنده جوهره کلی تجربه مشارکت کنندگان را احصاء نموده است؟ آیا این جوهره شامل توصیفی از تجربه و محتوای آنچه رخ داده است، میشود؟
– آیا نویسنده در سرتاسر مطالعه حالت بازتابنده داشته است؟
پرسشهای سنجش روایی و پایایی پدیدارشناسی
۱. آیا مصاحبه گر بر محتوای ارائه شده از سوی مشارکت کنندگان به نحوی که توصیفات آنان بازتاب واقعی تجربه شان نباشد) اثرگذار بوده است؟
۲. آیا رونویسی محتوای مصاحبه، صحیح صورت گرفته است و آیا شامل معنی کل مصاحبه بوده است؟
٣. در انجام تجزیه و تحلیل رونوشتها آیا نتایج دیگری غیر از آنچه پژوهشگر استخراج نموده و پیشنهاد داده، قابل ردیابی و استخراج است؟
۴. آیا این امکان وجود دارد تا از توصیف ساختاری عمومی به رونوشتها رسید و به محتوایی خاص و مثال هایی عمومی از تجربه مشارکت کنندگان (روش معکوس) دست یافت؟
۵. آیا توصیف ساختاری مربوط به موقعیتی بخصوص است؟ یا مربوط به تجربهای در یک موقعیت دیگر است؟
چنین پرسشهایی برای سنجش روایی و پایایی روش پدیدارشناسی کارساز است.
جمعبندی
روایی و پایایی دو مفهومی هستند که بیشتر برای ابزار اندازهگیری دادهها مصداق دارند. به دیگر سخن باید بین روایی و پایایی مصاحبه به عنوان یک ابزار گردآوری دادهها و اعتبار نتایج تحلیل دادهها در پژوهش کیفی تمایز قائل شد. برای سنجش اعتبار تحلیل پدیدارشناسی بهتر است از معیارهای چهارگانه لینکلن و گوبا استفاده شود. رویکردی که آنها ارائه کردند با روح پژوهش کیفی سازگارتر است. با این وجود اگر به روشهای کمی علاقه دارید از ضریب هولستی و کاپای کوهن بهره بگیرید.
منبع: حبیبی، آرش؛ جلالنیا راحله. (۱۴۰۱). کتاب پدیدارشناسی. تهران: انتشارات نارون.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
روش تحقیق | ۲۶ شهریور ۹۸
