برنامه مهارت‌های ارزیابی حیاتی (CASP)

برنامه مهارت‌های ارزیابی حیاتی (CASP) ابزاری برای ارزیابی کیفیت مطالعات اولیه در روش تحقیق کیفی است. این ابزار یکی از روش‌های سنجش روایی و پایایی تحقیق کیفی است و بویژه برای سنجش روایی و اعتبار در روش تحقیق فراترکیب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

واژه CASP مخفف Critical Appraisal Skills Program می‌باشد. برای دستیابی به چک لیست استاندارد روش CASP می‌توانید به سایت casp-tools-checklists رجوع کنید و به رایگان آخرین چک لیست استاندارد مربوط به تحقیق خود را دانلود کنید.

مراحل برنامه مهارت‌های ارزیابی حیاتی CASP

ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از برنامه مهارت‌های ارزیابی حیاتی یا روش CASP ﺑﺎ ۱۰ ﺷﺮط ﮐﯿﻔﯽ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﮐﯿﻔﯽ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار گیرد. به ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻘﺎﻻت براساس هر یک از اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ، اﻣﺘﯿﺎزی بین ۱ ﺗﺎ ۵ تخصیص داده می‌شود. ﻣﻘﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮع اﻣﺘﯿﺎزات آنﻫﺎ ۲۵ و ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﮐﯿﻔﯽ ﺗﺄﯾﯿﺪ و ﺑﺎﻗﯽ ﻣﻘﺎﻻت ﺣﺬف خواهند شد. ﺷﺮاﯾﻂ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای روش CASP در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از

1. ﺗﻨﺎﺳﺐ اﻫﺪاف ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ
2. ﺑﻪ روز ﺑﻮدن ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ
3. ﻃﺮح ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ
4. روش نمونه‌گیری در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ
5. روش و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺟﻤﻊ آوری دادهﻫﺎ
6. ﻣﯿﺰان اﻧﻌﮑﺎس ﭘﺬﯾﺮی اﻣﮑﺎن ﺑﺴﻂ دادن ﻧﺘﺎﯾﺞ و دﺳﺘﺎوردﻫﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ
7. ﻣﯿﺰان و ﻧﺤﻮه رﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺎت اﺧﻼﻗﯽ راﯾﺞ در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﺘﻮن ﭘﮋوﻫﺸﯽ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ
8. ﻣﯿﺰان دﻗﺖ در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ
9. وﺿﻮح ﺑﯿﺎن در اراﺋﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ
10. ارزش ﮐﻠﯽ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ

از آنجا که ۱۰ ویژگی وجود دارد و حداکثر امتیاز هر ویژگی ۵ می‌باشد بنابراین بیشترین نمره‌ای که هر مقاله براساس مقیاس CASP کسب می‌کند، ۵۰ می‌باشد. ساده‌ترین روش آن است که هر مقاله‌ای که پایین‌تر از ۲۵ امتیاز دارد حذف شود. روبریک برای این منظور پنج دسته را مطرح کرده است:

• ضعیف (۰ تا ۱۰)
• متوسط (۱۱ تا۲۰)
• خوب (۲۱ تا ۳۰)
• خیلی خوب (۳۱ تا ۴۰)
• عالی (۴۰ تا ۵۰)

این نوع دسته‌بندی توسط خود پژوهشگر قابل دستکاری است و پیشنهاد می‌شود از نگاه صفر و یکی بپرهیزید.

منبع: برنامه مهارت‌های ارزیابی حیاتی نوشته آرش حبیبی نشر الکترونیک پارس مدیر (ترجمه و تفسیر از سایت ارائه‌کننده)