اسپین آف Spin Off
اسپین آف (Spin Off) یک فعالیت کسبوکار است که طی آن یک سازمان بزرگتر به چند کسبوکار خردتر و مستقل تقسیم میشود. این مقوله بیشتر برای یک شرکت نوپا (استارتاپ) که مراحل رشد اولیه را طی کرده است و به کسبوکاری بزرگتر تبدیل شده است، مصداق دارد. با این عملیات ضمن حفظ چابکی سازمانی به توسعه کارآفرینی سازمانی و بقای شرکت نیز کمک میشود.
این شرکتهای نوپا که بر پایه بازاریابی دیجیتال و فناوری اطلاعات و ارتباطات روز فعالیت میکنند، معمولاً توسط افراد کارآفرین و دانشگاهی، تاسیس و اداره میشوند. اگر خدمت یا محصول ارائه شده توسط آنها به اندازه ی کافی برای بازار جذاب باشد، این شرکتها با سرعت فراوانی مرحله ی رشد خود را طی کرده و در طول مدت زمان کوتاهی، از یک سازمان دو یا سه نفره به یک سازمان چندین نفره تبدیل خواهند شد.
زمانی که شرکت موردنظر به یک سازمان بزرگ تبدیل میشود، کنترل حجم سفارشات و پروژهها و همچنین کنترل کیفیت محصول و یا سرویس ارائه شده ممکن است به سادگی گذشته نباشد. با افزایش تعداد نیروهای انسانی هم، روشهای جدیدی برای مدیریت آنها موردنیاز است. به طور کلی با رشد سازمان، مسائل جدیدی به وجود میآید که علیرغم اینکه مدیران قبلی سازمان گمان میکنند قادر به حل همه ی مسائل پیش رو هستند، رسیدگی به همه ی آن ها، از عهده ی این مدیران، خارج است. از طرفی بازار، با شتاب بسیار زیادی در حال تغییر و تحول است و سازمان میبایست با همان سرعت، خود را با بازار موردنظر منطبق سازد چراکه هرگونه تعللی، صدمه و شکست جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.
تعریف اسپین آف
اسپین آف جدایی یک بخش فرعی از شرکت مادر خود، برای ایجاد یک موجودیت جدید است. شرایطی که یک کارمند یا گروهی از کارمندان شرکت مادر را رها کرده و برای ایجاد شرکت مستقل از شرکت مادر اقدام میکنند. بهعبارتدیگر، جداسازی یک واحد یا یک شرکت فرعی از یک شرکت مادر از طریق اهدای سهام آن انجام میشود. دارندگان سهام شرکت مادر متناسب با تعداد سهمی که از آن شرکت دارند، میتوانند سهام شرکت تفکیکشده را دریافت کنند. اسپین آف، در واقع یک استراتژی بسیار خوب برای سازمان هایی است که با سرعت نسبتاً قابل قبولی رشد کرده و قادر به مدیریت شرایط فعلی خود نیستند.
اسپین آف زمانی اتفاق میافتد که یک کسبوکار بالغ، برای رسیدن به بهرهوری هرچه بیشتر و تسهیل امور، بخشی از سازمان خود را واگذار کرده و یک نهاد مستقل ایجاد میکند. برای مثال، یک سازمان ممکن است، بخشی را که برای یک مدت طولانی، بازدهی و رشد مناسبی نداشته است، (به اصطلاح) اسپین آف کند و از این طریق تمرکز اصلی خود را بر روی محصول یا سرویسی بگذارد که به نظر زمینه ی رشد بیشتری خواهد داشت. معمولاً انتظار میرود شرکت هایی که از طریق اسپین آف از سازمان اصلی جدا میشوند، ارزش بسیار بیشتری نسبت به زمانی که جزئی از یک کسبوکار بزرگتر بوده اند، پیدا کنند. به طور خلاصه میتوان گفت اسپین آف، خروج یک پروژه جدید ناشی از کارافرینی سازمانی از بدنه کسبوکار مادر است، که به نتایج قابل قبول اولیه رسیده باشد.
دلایل پیدایش اسپین آف
اسپین آفها به دو دلیل عمده بوجود میآیند : ۱٫ کارآفرینی سازمانی و دادن فرصت به افراد خلاق در سازمان که رشد کنند. ۲٫ کم کردن لایههای مدیریتی یک سازمان. در حال حاضر، اسپین آف موضوع بسیار معمولی برای سازمانها محسوب میشود به طوری که در آمریکا، سالانه حدود ۵۰ اسپین آف انجام میشود.
یک شرکت درواقع با توزیع صد درصدی منافع مالکیتی خود در یکی از واحدهای کسبوکار، با عنوان سود سهام در میان سهامداران موجود خود، اسپین آف را شکل میدهد. برخی اوقات نیز با ارائه ی تخفیف و یا شرایط ویژه موجب میشود که سهامداران، سهام شرکت مادر را با سهام شرکتهای اسپین آف شده، جابه جا کنند. برای مثال یک سرمایه گذار میتواند سهام ۱۰۰دلاری شرکت مادر را با سهام ۱۱۰ دلاری شرکتهای اسپین آف شده، تعویض نماید.
اسپین آف ها، معمولاً بازده بسیار بیشتری برای سرمایه گذاران به دست خواهند آورد؛ چراکه این شرکتهای تازه استقلال یافته میتوانند به خوبی بر روی محصول و یا سرویس قابل ارائه ی خود تمرکز کرده و اغلب با حمایت شرکت مادر، به بازده بسیار خوبی برسند.
خلاصه و نتیجهگیری
شرکتهای مختلف به دلایل متعدد از جمله حفظ چابکی، قابلیتهای پویا، کسب مزیت رقابتی یا همگامی با فناوری به شرکتهای کوچکتری تقسیم میشوند. شاید از این منظر بتوان اسپیناف را معکوس عملیات ادغام و یکپارچگی عمودی و افقی در مدیریت استراتژیک دانست. این نوع تقسیم شدن مزایایی نیز به همراه دارد. به طور کلی استراتژی اسپین آف، کمک بسیار بزرگی به شرکتهای مادر است تا از این طریق بتوانند حضور مؤثرتری در بازارهای رقابتی داشته و به سود تجاری بیشتری دست یابند.
از جمله دلایلی که به کسبوکارها توصیه میشود به این استراتژی رو بیاورند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد: کاهش خطر “عدم تمرکز تیم پروژه” به دلیل مسائل و اولویتهای کسبوکار مادر و لزوم استقلال مدیریتی و مالی و ایجاد امکان تحلیل هزینه/فایده شفاف تر پروژه. ایجاد امکان رشد متناسب با ظرفیت واقعی پروژه بدون در نظر گرفتن سیاستهای انبساطی یا انقباضی کسبوکار مادر یکی دیگر از مزایای اسپین آف است.
در کنار همه این موارد مفید، نباید جنبههای منفی این استراتژی را از یاد برد. برای مثال اگر سهامداران شرکت مادر، تمایلی به تصاحب سهام شرکتهای اسپین آف شده نداشته باشند (تنها به این دلیل که ممکن است با معیارهای سرمایه گذاری آنها منطبق نباشد)، سهام این شرکتها در طول مدت کوتاهی افت خواهد کرد. علیرغم اینکه این استراتژی میتواند در طولانی مدت، تاثیرات مثبت زیادی برای شرکت مادر و شرکتهای اسپین آف شده داشته باشد، ولی تاثیرات منفی احتمالی را نیز باید در نظر گرفت.
منبع: اقتباس از الناز حیدری نشر رسانه جامع کارآفرینی اصفهان
تئوری سازمان و مدیریت , صنایع و شرکتها , مدیریت کارآفرینی | ۱۳ مرداد ۹۹