پیشرفت شغلی زنان
پیشرفت شغلی زنان به سازوکارهایی اشاره دارد که حرکت در مسیر سلسله‌مراتبی عمودی و رسیدن به بالای هرم سازمانی را برای بانوان میسر می‌کند. بیشتر مطالعات در این حوزه بر موانع ارتقای شغلی بانوان در سازمان تمرکز دارند. اما این بحث به موانع منحصر نمی‌شود و باید عوامل موثر بر ارتقای شغلی زنان نیز بررسی شود.
رویه غالب در مطالعات انجام شده توسط پژوهشگران نخست ناظر بر موانع اشتغال زنان است. پس از این مرحله عمده تمرکز بر موانع پیشرفت شغلی زنان می‌باشد که در مباحثی مانند سقف شیشه‌ای به آن پرداخته می‌شود. با این وجود باید در نظر داشت بحث پیرامون موانع و مشکلات راهگشا نیست. باید با رویکردی آینده‌نگر عوامل موثر بر پیشرفت و ارتقای شغلی بانوان شناسایی شود. با شناخت صحیح از توانمندی‌های زنان می‌توان روایی برابری در دستیابی به عرصه مدیریت ارشد سازمان فارغ از جنسیت را محقق ساخت.
این مقاله نگاهی دو سویه به مساله پیشرفت شغلی زنان دارد. نخست با دیدگاهی واپس‌گرایانه موانع پیشرفت شغلی زنان بررسی خواهد شد. به زعم پژوهشگر مرور این موانع در شناخت مسیر رشد و تعالی در آینده مفید به فایده خواهد بود. در بخش دوم عوامل موثر بر ارتقای شغلی بانوان بررسی خواهد شد. در این بخش کوشش می‌شود تا جنسیت‌زدایی از مباحث مربوط به حضور زنان در سازمان صورت گیرد.
مسیر پیشرفت شغلی زنان
مسیر پیشرفت شغلی به توالی ادراکی نگرش‌ها و رفتارهای مرتبط با تجربیات کاری و فعالیت‌ها در طول زندگی یک فرد گفته می‌شود. توسعه مسیر پیشرفت شغلی در سازمانها اغلب به صورت پیشرفت عمودی شناسایی می‌شود. اما تعاریف جدیدتر نشان می‌دهد که افراد به مسیر پیشرفت شغلی خود به صورت احساسی نسبت به وقایع می‌نگرند. تا پیش از قرن بیست و یکم، ادبیات نظری کمی راجع به پیشرفت شغلی زنان وجود داشت. نظریه‌های سنتی مسیر پیشرفت شغلی، مبتنی بر تجربیات مردان در محیط کار بود که به صورت خطی و بدون وقفه نگریسته می‌شد.
نظریه‌های متعددی نشان می‌دهد که مسیر شغلی مردان و زنان به دلایلی مانند تعادل زندگی کاری-خانوادگی یا تعریف آنها از موفقیت مسیر پیشرفت شغلی، متفاوت بوده است. در ادبیات مربوط به کار-خانواده، جریانی از تحقیقات، حمایت‌های اجتماعی مربوط به موضوعات کار- خانواده را بررسی نموده‌اند.
توسعه مسیر پیشرفت شغلی زنان به فرصتهایی اطلاق می‌شود که سازمان برای بانوان به منظور رسیدن به سطوح بالا و مدیریت زنان فراهم می‌آورد. پژوهشگران حمایت اجتماعی را به عنوان تبادل منابع بین حداقل دو نفر به عنوان ارائه دهنده و گیرنده به منظور ارتقا رفاه گیرنده تعریف میکنند. این حمایت‌های اجتماعی می‌تواند از طرف خانواده، دوستان و همکاران ارائه شود.
برای زنان، لذت بردن از شغل و داشتن ارتباطات دوستانه با همکاران نسبت به مردان مهمتر است. در مقابل استفاده از شایستگی‌ها و مهارت‌ها برای مردان با اهمیت‌تر است. این تفاوت‌ها که از ادراک‌های جنسیتی ناشی می‌شود ممکن است بر توسعه مسیر پیشرفت شغلی تأثیرگذار باشد. علاوه بر آن خود ادراکی زنان، ارزش‌های جنسیتی، نحوه نگرش مدیریت و همچنین ادراک موانع، توسعه مسیر شغلی زنان را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد.
عوامل موثر بر پیشرفت شغلی زنان
عوامل اصلی پیشرفت شغلی زنان در شش محور اصلی قابل بررسی است:
- فردی
- خانوادگی
- سازمانی
- اقتصادی
- اجتماعی
- فرهنگی
برنامه‌ریزی مسیر پیشرفت شغلی شامل چهار مرحله خودسنجی، بررسی واقعیت، هدف‌گذاری و برنامه عملیاتی است:
خودسنجی: در این مرحله شما باید به کمک آزمون‌های روان‌شناختی و مهارتی، شخصیت، علایق، ارزش‌ها، دانش و مهارت خود را تعیین کنید. باید جایگاه فعلی خود در سازمان را تعریف و جایگاهی که در آینده تمایل به کسب آن هستید، مشخص کنید. برای این مرحله حتما آزمون لنگرگاه شغلی را انجاد دهید. برای انجام این آزمون به اینجا مراجعه کنید.
بررسی واقعیت: در این مرحله اقدام به گردآوری اطلاعات برای تأیید نتایج مرحله قبل می‌شود. برای تأیید اطلاعات در ارتباط با جایگاه فعلی و تعیین نقاط قوت و ضعف می‌توانید با سرپرستان و همکاران خود صحبت کنید. در رابطه با جایگاه آینده هم می‌توانید بازار کار خارج را بررسی و همچنین با متصدی شغلی که در آینده تمایل به تصدی آن دارید، صحبت کند.
هدف‌گذاری: در این مرحله، چشم‌انداز مطلوب خود را ترسیم و ملزومات رسیدن به آن را تعیین کنید.
برنامه عملیاتی: در برنامه عملیاتی چگونگی رسیدن به اهداف مورد نظر به صورت عملیاتی تعریف می‌شود. برای مثال اگر قصد دارید در آینده مدیر منابع انسانی شوید، برای هر قسمت از اهداف مورد نظر خود ،برنامه عملیاتی مشخصی تدوین کنید.
نتیجه‌گیری
پیشرفت شغلی زنان فرایندی است که در آن رده شغلی بانوان در سازمان بهبود می‌یابد. این بهبود شامل حرکت در سلسله‌مراتب سازمانی با وظایف، فعالیت‌ها و ارتباطات جدید همراه است. ارتقای شغلی می‌تواند به عنوان تلاش توسط سازمانی که هدف آن توسعه و غنی‌سازی سرمایه انسانی زنان می‌باشد، تعریف شود. از دیدگاه شرکت، عدم تشویق بانوان به شغل خود، می‌تواند باعث کمبود کارمندان برای پر کردن موقعیت‌های شغلی باز، تعهد پایین کارمندان و استفاده نامناسب از پول اختصاص یافته به برنامه آموزشی منجر شود.
اگرچه سازمان مسئول برنامه‌ریزی مسیر پیشرفت شغلی است، ولی در تنظیم آن بانوان نیز مشارکت دارند. برای سنجش این مقوله می‌توانید از پرسشنامه پیشرفت شغلی زنان استفاده کنید. وجود مسیر پیشرفت شغلی این امکان را برای کارکنان فراهم می‌کند که آینده و مسیر حرکت خود را در سازمان ببینند. همچنین از توانمندی‌ها و مهارت‌های مورد نیاز برای شغل آینده خود در سازمان آگاه شده و با اشتیاق خود را برای آن آماده کنند.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارس مدیر
مدیریت زنان | ۱۵ دی ۰۰
