تولید به هنگام JIT

تولید به همگام چیست؟

تولید به هنگام Just in time (JIT) یک روش مدیریت موجودی است که در آن طوری برنامه ریزی می‌شود که مواد اولیه، کالاها و نیروی کار درست موقع نیاز در دسترس باشند. تولید بهنگام یک نظام فلسفی و مدیریت ژاپنی است که تولید را با دارا بودن مواد مناسب با کیفیت و کمیت صحیح در محل صحیح ودر زمان صحیح درنظر می‌گیرد. استفاده صحیح از نظام JIT منجر به افزایش کیفیت بهره وری و اثربخشی، ارتباطات بهتر و کاهش هزینه‌ها و اتلاف‌ها خواهد شد. این روش شرایطی را برای شرکت به وجود می‌آورد که بتواند تقاضای مشتری را به سرعت و به صورت موثر برآورده سازد. این سیستم سیستم فرآیندی است که حذف اتلاف‌ها به وسیله بهبود مداوم شرایط برای تکمیل وساده کردن روش‌ها ورویه‌ها برای ایجاد ارزش افزوده را هدف قرار داده و تمرکز بر روی این مفاهیم در عمل به معنی شکست فرآیند سنتی است.

سیستم تولید به موقع یکی از پیشرفته ترین سیستم‌های برنامه ریزی است که در صدر هرم سیستم‌های نوین برنامه ریزی و کنترل تولید قرار گرفته است. امروزه به لحاظ محدودیت‌های اقتصادی و توسعه و پیچیدگی بازارها، استفاده بهینه از منابع در دسترس و شناخت و پاسخگویی به موقع به خواسته‌های مشتری در بخش‌های مختلف بازار به امری اجتناب ناپذیر تبدیل گردیده و سازمان‌ها را بر آن داشته تا با حذف ساختارها و روش‌های کار سنتی، سهم خود را در بازار حفظ نمایند. این سیستم تعامل پویایی با سایر ارکان مدیریت تولید و مدیریت زنجیره تامین دارد. برای درک بهتر می‌توانید ارتباط بین JIT ، TQM و SCM را مطالعه کنید یا پرسشنامه تولید به هنگام را دانلود کنید. در این مقاله به ارائه تعاریف، مفاهیم و شیوه انجام تولید به هنگام پرداخته می‌شود.

تعریف تولید به هنگام

تولید به هنگام سیستمی جامع برای کنترل موجودی های تولید است. در این سیستم هیچ موجودی مواد اولیه خریداری نمی شود و هیچ محصولی ساخته نمی شود مگر هنگامی که ضرورت ایجاب کند. این سیستم اساسا بر کاهش هزینه ها از طریق حذف موجودی های انبار تمرکز دارد.» به عبارت دیگر، نظام (سیستم) تولید به موقع، تفکر و نگرش نوین در اداره سازمانهای صنعتی است که با اصول، تکنیکها و روش‌های خاصی، به دنبال حذف کامل اتلاف و افزایش بهره وری در تمامی فعالیتهای داخل و خارج سازمان می باشد.

تعریف JIT از نظر انجمن حسابداران رسمی آمریکا (AICPA): فلسفه ساخت بر مبنای برنامه حذف ضایعات و هزینه های انبار داری و بهبود متوالی سود مندی. که شامل اقدام های موفقیت آمیزی از فعالیت های ساخت مورد نیاز محصول نهایی می شود، از طراحی مهندسی تا تحویل به انضمام تمام مراحل تبدیل مواد خام به جلو . عناصر اولیه داشتن موجودی مورد نیاز در زمانی که لازم است برای پیشرفت کیفیت و به صفر رساندن معایب با هدایت زمان و کاستن زمان هر مرحله با بازبینی تغییرات عملیات های خود و به انجام رساندن این سفارشات با حداقل هزینه.

سیکل زمانی تولید: مدت زمانی که لازم است یک محصول فرآیند تولید را طی کند تا به محصول نهایی تبدیل شود، سیکل زمانی تولید نامیده می شود.

زمان ماندگاری کالا: مدت زمانی که کالا منتظر می ماند برای عملیات بعدی یا مدت زمانی که کالا روی زمین می ماند.

کالای مانده: کالای است که نگهداری میشود و درزمان خود مورد استفاده قرار نگرفته است ودر واقع بیش از حداقل مورد نیاز می باشد یا کالایی که  برای عملیات بعدی منتظر است.

زمان تاخیر: مدت زمانی است که تهیه کالای شفارش شده به تاخیرمی افتد.

رابطه تولید به هنگام و تولید ناب

تولید بهنگام (JIT) زیر مجموعه تولید ناب است. تولید ناب رویکردی نظام مند در شناسایی و حذف اتلاف، از طریق بهبود مستمر و برپایه جریان یافتن محصول به واسطه یک سیستم کششی از سوی مشتری و به سوی کمال معرفی شده است. از جهتی دیگر، تولید ناب به عنوان فلسفه ای از کسب و کار در نظر گرفته شده است که به طور مداوم سعی در کاهش زمان بین سفارش مشتری و ارسال محصول به وسیله از میان برداشتن موارد ناخواسته ای دارد که موجب افزایش هزینه و زمان می‌شود.

چرخه تولید به هنگام

بنابراین برای اجرای موثر تر و بهتر این سیستم می‌توان از ابزارها وفنون تولید ناب به عنوان استراتژی و رویکرد هایی برای بهبود فرآیند‌ها درسیستم تولید بهنگام واجرای موثرتر وراحتتر این سیستم  استفاده کرد بطوری که سیستم JIT مزایای زیادی از جمله کاهش هزینه وبهبود کیفیت و. .. را به دنبال داردو بکار گیری این ابزارها هم که خود به نوعی بهبود فرآیند، کیفیت وکاهش هزینه‌ها را همراه دارند، میتواند بر اجرای بهتر سیستم JIT موثر باشد. بنابراین اگر موثرترین این فنون برای اجرای بهتر تولید بهنگام  مشخص شود می‌توان با اجرای درست این فنون در کارخانجات اهداف کارخانه را به اهداف سیستم تولید بهنگام نزدیک کرد و این سیستم را بهتر در کارخانجات اجرا کرد.

اهمیت و ضرورت JIT

فلسفه سیستم تولید بهنگام مقبولیت روزافزونی یافته و طی دهه‌های گذشته توسط شرکتهای تولیدی، بمورد اجرا گذاشته شده است. سیستم تولید بهنگام بدنبال تحقق مزایایی است که ازحذف اتلاف حاصل می‌شود. اتلاف، هرگونه فعالیتی است که هزینه دارد ولی ارزشی به محصول نمی افزاید. بنابراین علل ضروری بودن تصمیم گیری در خصوص اجرای موثر تر و بهتر سیستم تولید بهنگام به طور خلاصه به این صورت بیان کرد :

• افزایش بهره وری
• کاهش اتلاف
• کاهش فضای کاری
• کاهش موجودی
• کاهش زمان ازکارافتادگی
• ارتقای کیفیت
• افزایش بهره وری نیروی کارو افزایش بهره برداری از تجهیزات
• تسریع درگردش موجودی

باتوجه به مزیت‌های سیستم تولید بهنگام و مقبولیت این سیستم در میان شرکت ها و کارخانجات لزوم این مطلب را ایجاب می‌کند که در جهت اجرای بهتر و کمک به اجرای راحتتر و موثر تر سیستم تولید بهنگام تدابیری اندیشیده شود. می‌توان لزوم استفاده از فنون تولید ناب به عنوان استراتژی هایی برای اجرای بهتر این سیستم، یکسان بودن خواستگاه و هدف سیستم تولید بهنگام و فنون تولید ناب، دانست.

خلاصه و جمع بندی

سیستم تولید به هنگام برای اولین بار ۲۵ سال پیش به‌وسیله ایجی تویودا و همکارانش در شرکت تویوتا مطرح شد و با توجه به اصول زیربنایی خود مورد توجه قرار گرفت. سیستم تولید به هنگام را می‌توان این گونه تعریف کرد: یک سیستم تولیدی فوق‌العاده هماهنگ که در آن کالاها و خدمات درست در موقعی که مورد نیاز می‌باشند، تحویل می‌گردند.  دو اصل اساسی که سیستم تولید به هنگام براساس آن بنا شده است عبارتند از حذف اتلافها و استفاده کامل از نیروی انسانی. اجزای یک سیستم تولید به هنگام عبارتند از منابع انعطاف‌پذیر، استقرار سلولی، سیستم تولید کششی، کنترل تولید به‌وسیله کانبان، تولید در دسته‌های کوچک، زمانهای راه‌اندازی سریع، سطوح تولید یکپارچه، کیفیت در منبع، نگهداری بهره‌ور جامع، شبکه عرضه کنندگان.

مفهوم اصلی این سیستم ارائه محصول مورد نیاز در زمان درست و با کیفیت مناسب می‌باشد. سیستم تولید به هنگام می‌تواند به عنوان فلسفه‌ای مطرح شود که درصدد است تا همه ابعاد فرایندهای تولید از ورود مواد تا تولید و تحویل را یکپارچه کند. این فلسفه می‌تواند با کاهش ضایعات در تولید، بهره‌وری را بهبود بخشد و ارزش افزوده شده به محصول را افزایش دهد. یکی از عناصر سیستم تولید به هنگام کانبان است که ابزاری برای کنترل سیستم تولید کششی می‌باشد. بسیاری از محققان بر این عقیده می‌باشند که ارتباط بین سیستم تولید به هنگام و دیگر اجزای سیستم تولیدی نظیر طراحی تولید و استراتژیهای کسب و کار بسیار پیچیده‌تر از آن حدی است که متون سنتی در رابطه با این سیستم تولیدی بحث می‌کنند.