رشد حرفه‌ای کارکنان
رشد حرفه‌ای کارکنان شامل فرایندهایی است که دانش، مهارت و نگرش کارکنان را در رابطه با شغل آنها بهبود می‌بخشد. هدف اصلی از رشد و توسعه حرفه‌ای افراد، بالابردن کیفیت کاری آنها و در نتیجه بهبود اثربخشی سازمانی و فردی است.
ایجاد دلبستگی شغلی در کارکنان برای انجام دادن امور و عملی ساختن تغییرات لازم، نیازمند توجه به رشد حرفه‌ای آنها است. بدون رشد حرفه‌ای و آمادگی روانی کارکنان، دسترسی به اهداف سازمانی آسان نخواهد بود. به همین سبب آماده‌سازی منابع انسانی کارآزموده و با روحیه بالا از جمله مسائل مهم در مدیریت استراتژیک منابع انسانی است. با توسعه حرفه‌ای نیروی انسانی می‌توان به اهدافی مانند بهسازی نیروی انسانی و توانمندسازی کارکنان دست پیدا کرد.
رشد حرفه‌ای کارکنان از مباحث مهم مدیریت منابع انسانی سازمان‌ها به حساب میآید. در این میان مهم آن است که هرکدام از افراد سازمان چه احساسی نسبت به توانمندبودن خود دارند. به این معنی که آنان باید به این باور برسند که توانایی و شایستگی لازم برای انجام وظایف را به طور موفقیتآمیز داشته و احساس کنند که آزادی عمل و استقلال در انجام فعالیتها را دارند، باور داشته باشند که توانایی تأثیرگذاری و کنترل بر نتایج شغلی را دارند. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله مفهوم رشد حرفه‌ای کارکنان تشریح می‌شود.
تعریف رشد حرفه‌ای کارکنان
واژه رشد حرفه‌ای Professional development نخستین بار توسط دونالد سوپر به سال ۱۹۷۵ در تئوری رشد شغلی بیان شد. وی این مفهوم را به عنوان مبحث اصلی در ارتقای شغلی مطرح کرد و پس از آن به عنوان عامل مهمی در رشد و توسعه منابع انسانی در سازمان مد نظر قرار گرفت. به زعم سوپر رشد حرفه‌ای عبارت از انجام دادن تکالیف شغلی به طور موفقیت آمیز است که حاصل توسعه توانایی‌ها و ظرفیت‌های فردی می‌باشد.
تعاریف متعدد و گاه متفاوتی از رشد حرفه‌ای کارکنان ارائه شده است. رشد حرفه‌ای کارکنان دامنه‌ای از فرایندهای رسمی و غیررسمی سازمانی را تشکیل می‌دهد که برای بهبود بخشیدن به دانش و مهارت و دستیابی به کارایی و اثربخشی شغلی است. توسعه حرفه‌ای را رویکردی می‌دانند که در آن افزایش دانش و مهارت‌هایی مانند پرورش، شناخت و تغییرات در نگرش اجتماعی کارکنان انجام می‌پذیرد.
توسعه حرفه‌ای نیروی انسانی، به عنوان یک رویکرد نوین انگیزش درونی شغل، به معنی آزاد کردن نیروهای درونی کارکنان تعریف می‌شود. همچنین فراهم کردن بسترها، و به وجود آوردن فرصتها برای شکوفایی استعدادها، توانایی‌ها و شایستگیهای افراد می‌باشد. توسعه حرفه‌ای با تغییر در باورها، افکار و طرز تلقیهای کارکنان شروع می‌شود.
پرسشنامه رشد حرفه‌ای کارکنان
پژوهشگران داخلی همواره در جستجوی ابزاری برای سنجش متغیرهای مختلف سازمانی هستند. هارت و همکاران به سال ۲۰۰۰ مقیاسی برای سنجش توسعه حرفه‌ای کارکنان ارائه کرده‌اند. این مقیاس توسط آکفیلت و کوت به سال ۲۰۰۵ مورد استفاده قرار گرفت. گویه‌های پرسشنامه رشد حرفه‌ای کارکنان به صورت زیر است:
فرصت‌های مناسبی برای یادگیری و توسعه در اختیارم قرار دارد.
می‌توانم از فرصت‌هایی که مسیر شغلی‌ام را بهبود می‌بخشد استفاده کنم.
برای یادگیری و بهبود توانائی‌هایم تشویق می‌شوم.
برای جستجوی فرصت‌های رشد حرفه‌ای تشویق می‌شوم.
فرصت‌های مناسبی برای توسعه مهارت‌های جدید در این سازمان وجود دارد.
این سازمان آموزش‌هایی را ارائه می‌کند که با نیازهای تخصصی من هماهنگ است.
برای پاسخ به سوالات این پرسشنامه از طیف لیکرت پنج درجه شامل خیلی کم تا خیلی زیاد استفاده کنید.
پیامدهای رشد حرفه‌ای کارکنان
توسعه حرفه‌ای کارکنان دارای پیامدهای نگرشی و رفتاری خاص خود است.
پیامدهای نگرشی: پیامدهای نگرشی ناشی از توسعه حرفه‌ای عبارتند از افزایش رضایت شغلی و کاهش استرس شغلی.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد سطوح بالای توسعه حرفه‌ای از طریق ایجاد علاقه در افراد نسبت به وظایفشان باعث افزایش رضایت شغلی خواهد شد. از سوی دیگر، افزایش رضایت شغلی منجر به تعهد سازمانی قویتر در افراد خواهد گردید. یکی دیگر از پیامدهای مهم توسعه حرفه‌ای کارکنان کاهش استرش شغلی آنها است. در نهایت این عوامل ترک خدمت کارکنان را کاهش خواهد داد.
پیامدهای رفتاری: رشد حرفه‌ای کارکنان می‌تواند پیامدهای رفتاری مهمی در پی داشته باشد. احساس شایستگی منجر به ابتکار عمل، تلاش و پشتکار در برابر موقعیتهای چالشی خواهد شد. همچنین باعث واکنش سریع آنها در برابر موانع و مشکلات خواهد شد. از آنجا که کارکنان دانش و اطلاعات کاملتری نسبت به کارشان برخوردار می‌شوند بنابراین عملکرد شغلی و در نتیجه عملکرد سازمانی بهتر خواهد شد.
خلاصه و جمع‌بندی
رشد حرفه‌ای کارکنان به یکی از دلمشغولیهای مدیران در سازمان‌های حرفه‌ای تبدیل شده است. کارکنان دانشی و نیروی انسانی مستعد اهرم اصلی موفقیت سازمان‌ها در عصر حاضر هستند. سازمان‌ها ناگزیر هستند با ایجاد فرصت‌هایی امکان توسعه و بهسازی نیروی انسانی را فراهم آورند. از این منظر با توسعه حرفه‌ای نیروی انسانی می‌توان کارکنانی با توانمندی بالا در سازمان داشت. چنین کارکنانی با کارایی و اثربخشی بالا در نهایت موفقیت و بقای سازمان را تضمین می‌کنند. عوامل مهمی در این زمینه نقش‌آفرینی می‌کنند که مدیریت و آموزش در راس آنها قرار دارد. همچنین این عامل خود یکی از عوامل حیاتی موفقیت در هر سازمانی محسوب می‌شود.
فهرست منابع
Hart, P. M. (1994). Teacher quality of work life: Integrating work experiences, psychological distress and morale. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67(2), 109-132.
Ackfeldt, A. L., & Coote, L. V. (2005). A study of organizational citizenship behaviors in a retail setting. Journal of business research, 58(2), 151-159.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارس مدیر
مدیریت منابع انسانی | ۰۵ بهمن ۰۰
